Công chứng hợp đồng ở nhờ có giúp bảo vệ quyền lợi tốt hơn?
Trong thực tế, nhiều người cho bạn bè, người thân hoặc đối tác ở nhờ đất, nhà mà chỉ thỏa thuận bằng miệng. Điều này tiềm ẩn rủi ro lớn khi xảy ra tranh chấp, bởi không có bằng chứng pháp lý rõ ràng. Một trong những giải pháp được khuyến nghị là công chứng hợp đồng ở nhờ. Vậy lợi ích công chứng hợp đồng ở nhờ có thực sự giúp bảo vệ quyền lợi các bên? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết dựa trên Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ 01/01/2025).
Điều 494 quy định: Hợp đồng mượn tài sản (trong đó có quyền ở nhờ) là sự thỏa thuận, theo đó một bên giao tài sản cho bên kia sử dụng tạm thời, không phải trả tiền.
Điều 119 quy định: Hợp đồng dân sự có thể được xác lập bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể.
Điều 401 và Điều 502 khẳng định: Trong một số trường hợp, hợp đồng bắt buộc phải công chứng, chứng thực để có giá trị pháp lý.
Luật Đất đai 2024:
Điều 137 và Điều 138 quy định về quyền sử dụng đất hợp pháp và điều kiện công nhận giao dịch liên quan đến đất.
Điều 146 nêu nghĩa vụ của người sử dụng đất, trong đó việc cho người khác sử dụng cần tuân thủ quy định pháp luật.
=> Như vậy, pháp luật không bắt buộc hợp đồng ở nhờ phải công chứng, nhưng việc công chứng sẽ mang lại nhiều lợi ích pháp lý rõ rệt.
2. Lợi ích công chứng hợp đồng ở nhờ
2.1. Lợi ích công chứng hợp đồng ở nhờ về mặt pháp lý
Hợp đồng công chứng có giá trị chứng cứ trước Tòa án (theo Điều 5 Luật Công chứng 2014).
Trong trường hợp tranh chấp, hợp đồng đã công chứng sẽ giúp chứng minh rõ ràng thỏa thuận giữa các bên.
Tránh việc bên ở nhờ hoặc bên cho ở nhờ thay đổi lời khai, phủ nhận thỏa thuận ban đầu.
2.2. Lợi ích công chứng hợp đồng ở nhờ trong việc xác định quyền và nghĩa vụ
Văn bản công chứng thể hiện rõ: thời hạn ở nhờ, phạm vi sử dụng tài sản, trách nhiệm bảo quản và nghĩa vụ trả lại tài sản.
Giúp phân định rạch ròi giữa quan hệ ở nhờ và quan hệ thuê tài sản, từ đó tránh nhầm lẫn khi giải quyết tranh chấp.
Ví dụ thực tế: Anh A cho anh B ở nhờ căn nhà 5 năm bằng thỏa thuận miệng. Sau đó, anh B không chịu trả lại và đòi quyền sử dụng lâu dài. Tòa án gặp khó khăn vì thiếu bằng chứng. Nếu hợp đồng được công chứng ngay từ đầu, Tòa sẽ dễ dàng công nhận quyền của anh A và buộc anh B trả lại tài sản.
Không phải mọi trường hợp ở nhờ đều cần công chứng, nhưng trong các trường hợp sau, việc công chứng là rất cần thiết:
Thời gian ở nhờ dài hạn (từ 1 năm trở lên).
Giá trị tài sản lớn, đặc biệt là nhà ở, quyền sử dụng đất.
Các bên không có quan hệ huyết thống hoặc có dấu hiệu có thể phát sinh tranh chấp.
Khi bên cho ở nhờ muốn có căn cứ pháp lý vững chắc để đòi lại tài sản.
4. Quy trình công chứng hợp đồng ở nhờ
Theo Luật Công chứng 2014, quy trình công chứng gồm các bước:
Chuẩn bị hồ sơ:
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà.
Giấy tờ tùy thân của các bên (CMND/CCCD, hộ khẩu).
Dự thảo hợp đồng ở nhờ (nếu có).
Nộp hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng.
Công chứng viên kiểm tra, giải thích quyền và nghĩa vụ của các bên.
Các bên ký kết và công chứng viên chứng nhận.
Nhận bản hợp đồng công chứng.
>>> Xem thêm: Tìm hiểu sự khác biệt giữa chứng thực và Công chứng.
5. Hạn chế nếu không công chứng hợp đồng ở nhờ
Khó chứng minh thỏa thuận khi xảy ra tranh chấp.
Rủi ro bị người ở nhờ chiếm dụng tài sản, không trả lại.
Có thể dẫn đến việc bên ở nhờ tự ý xin cấp giấy tờ liên quan đến đất, gây phức tạp khi xử lý.
Ví dụ minh họa: Trong một vụ án tại TP.HCM, bà X cho người quen ở nhờ đất bằng lời nói. Sau hơn 15 năm, người ở nhờ làm giả giấy tờ xin cấp sổ đỏ. Vụ việc kéo dài nhiều năm và bà X suýt mất đất. Nếu có hợp đồng công chứng, việc xác minh quyền lợi của bà X sẽ đơn giản hơn nhiều.
Kết luận
Qua phân tích, có thể thấy rằng việc công chứng hợp đồng ở nhờ không bắt buộc nhưng mang lại nhiều lợi ích pháp lý thiết thực. Lợi ích công chứng hợp đồng ở nhờ thể hiện rõ ở việc tăng giá trị chứng cứ, xác định rõ quyền – nghĩa vụ và phòng ngừa rủi ro tranh chấp. Vì vậy, trong mọi trường hợp có yếu tố rủi ro, đặc biệt là khi liên quan đến đất đai, nhà ở, các bên nên lập hợp đồng bằng văn bản và tiến hành công chứng để bảo vệ quyền lợi tốt nhất.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
