Trong thực tế, nhiều trường hợp tài sản thuộc sở hữu chung của gia đình nhưng khi làm thủ tục thừa kế lại không thể liên lạc với một hoặc vài người đồng sở hữu. Tình trạng này khiến quá trình công chứng, phân chia di sản bị đình trệ, thậm chí không thể thực hiện nếu không có giải pháp pháp lý phù hợp. Pháp luật quy định khá rõ về quyền và nghĩa vụ của các chủ sở hữu chung cũng như trình tự xử lý trong trường hợp không liên hệ được. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách xử lý đúng quy định, giúp hồ sơ thừa kế được giải quyết hợp pháp và hiệu quả.

>>> Xem thêm: Top sai lầm người dân thường mắc khi tới văn phòng công chứng lần đầu

1. Cơ sở pháp lý liên quan

xử lý tài sản thừa kế

  • “Điều 209 Bộ luật Dân sự 2015: Sở hữu chung và quyền của các đồng sở hữu.”

  • “Điều 658 Bộ luật Dân sự 2015: Thanh toán nghĩa vụ tài sản trước khi chia thừa kế.”

  • “Điều 588–592 Bộ luật Dân sự 2015: Người vắng mặt tại nơi cư trú và tuyên bố mất tích.”

  • “Luật Công chứng 2014” – quy định về công chứng văn bản thừa kế.

  • “Bộ luật Tố tụng dân sự 2015” – trình tự yêu cầu Tòa án giải quyết đối với người vắng mặt.

>>> Xem thêm: Quy trình chuẩn khi công chứng mua bán nhà tránh rủi ro pháp lý

2. Các trường hợp không liên lạc được người đồng sở hữu

Tùy mức độ và thời gian không liên lạc, pháp luật phân chia thành 3 nhóm:

  1. Không liên lạc trong thời gian ngắn, không rõ lý do
    → Chưa đủ điều kiện coi là vắng mặt, các bên phải tìm kiếm hợp lý.

  2. Không cư trú tại địa phương trong thời gian dài, không xác định được nơi ở
    → Có thể yêu cầu Tòa án xác định người này “vắng mặt tại nơi cư trú”.

  3. Mất liên lạc từ 02 năm trở lên, không tin tức
    → Có thể yêu cầu Tòa án tuyên bố “mất tích”.

>>> Xem thêm: Khi nào nên cập nhật Di chúc tại nhà sau những biến động lớn trong gia đình

3. Trình tự xử lý tài sản thừa kế khi người đồng sở hữu không liên lạc được

Bước 1: Tiến hành xác minh và tìm kiếm

Cần thực hiện:

  • Liên hệ người thân, nơi cư trú cuối cùng.

  • Gửi thông báo bằng văn bản về việc cần giải quyết thừa kế.

  • Nhờ UBND xã/phường xác nhận tình trạng cư trú.

Công chứng viên sẽ yêu cầu chứng minh rằng đã tìm kiếm hợp lý nhưng không thể liên lạc được.

Bước 2: Xác định tình trạng pháp lý của người vắng mặt

Trường hợp 1: Chỉ là vắng mặt tạm thời

Không thể công chứng thừa kế nếu chưa có sự đồng ý của người đồng sở hữu, trừ khi họ có văn bản ủy quyền.

Xem thêm:  Các tiêu chuẩn để trở thành Công chứng viên

Trường hợp 2: Người này vắng mặt tại nơi cư trú

Theo “Điều vắng mặt tại nơi cư trú — BLDS 2015”:

  • Người còn lại có thể yêu cầu Tòa án chỉ định người quản lý tài sản của người vắng mặt.

  • Người quản lý có quyền tham gia thủ tục thừa kế trong phạm vi bảo vệ tài sản của người vắng mặt.

Trường hợp 3: Người mất liên lạc từ 2 năm trở lên

Có thể yêu cầu Tòa án tuyên bố mất tích (Điều 68 BLDS).

Hệ quả:

  • Tòa án chỉ định người quản lý tài sản.

  • Người quản lý có thể thay mặt ký vào văn bản thừa kế để bảo vệ quyền lợi của người mất tích.

>>> Xem thêm: Tầm quan trọng của thủ tục công chứng thừa kế trong việc sang tên sổ đỏ

Bước 3: Lập văn bản khai nhận hoặc phân chia di sản tại tổ chức công chứng

xử lý tài sản thừa kế

Hồ sơ công chứng phải kèm:

  • Quyết định của Tòa án xác định người vắng mặt hoặc mất tích.

  • Quyết định chỉ định người quản lý tài sản.

  • Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản.

Công chứng viên sẽ kiểm tra xem người quản lý tài sản có quyền ký trong phạm vi được chỉ định hay không.

Bước 4: Phân chia tài sản theo phần tương ứng

Người quản lý tài sản không được quyền tự ý từ chối thừa kế, bán tài sản hoặc thay đổi phần tài sản của người vắng mặt.
Việc phân chia chỉ được thực hiện theo hai cách:

(1) Đồng thừa kế còn lại nhận phần của mình — phần của người vắng mặt được bảo lưu

Phần tài sản của người mất tích được giữ nguyên cho đến khi họ trở về hoặc bị tuyên bố chết.

(2) Nếu người mất tích được tuyên bố chết

Theo “Điều 611, 623 BLDS 2015”:

  • Phần tài sản của họ trở thành di sản thừa kế của chính họ.

  • Những người thuộc hàng thừa kế của người đó sẽ được nhận.

Bước 5: Sang tên, tách thửa hoặc thực hiện các thủ tục hành chính liên quan

Sau khi công chứng xong, hồ sơ được nộp tại:

  • Văn phòng đăng ký đất đai (nếu tài sản là đất).

  • Cơ quan đăng ký phương tiện (nếu là xe cộ).

  • Cơ quan đăng ký doanh nghiệp (nếu là phần vốn góp).

Phần tài sản thuộc người mất tích vẫn phải giữ nguyên người đứng tên hoặc được ghi chú theo quyết định của Tòa án.

4. Một số lưu ý thực tiễn khi có đồng sở hữu không thể liên lạc

  • Không thể “bỏ qua” người mất tích khi lập thừa kế — mọi văn bản sẽ vô hiệu nếu thiếu chữ ký hợp lệ.

  • Quyền quản lý tài sản khác quyền định đoạt tài sản. Người quản lý không được bán, chuyển nhượng.

  • Nên chuẩn bị hồ sơ chứng minh quá trình tìm kiếm để tránh bị công chứng viên từ chối.

  • Nếu tài sản có tranh chấp, Tòa án sẽ trưng cầu thẩm định giá để bảo vệ quyền lợi của người vắng mặt.

Xem thêm:  Điều kiện nào giúp di chúc nhà đất viết tay được công nhận?

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Công chứng bản dịch cam kết bảo lãnh tài chính

>>> Kinh nghiệm mua nhà ở xã hội: Chia sẻ từ người trong cuộc

>>> Thực tế khách hàng đánh giá thế nào về dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói?

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội chuyên xử lý hồ sơ công chứng nhanh trong ngày

>>> Phân biệt bản dịch thông thường và bản dịch thuật công chứng

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

  1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
  2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

  • Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
  • Hotline: 0966.22.7979
  • Email: ccnguyenhue165@gmail.com
Đánh giá