Trách nhiệm pháp lý của công chứng viên khi sai sót hợp đồng xe
Trong quá trình thực hiện thủ tục công chứng hợp đồng mua bán xe, vai trò của công chứng viên vô cùng quan trọng nhằm bảo đảm giao dịch hợp pháp, minh bạch và an toàn cho các bên. Tuy nhiên, không phải lúc nào việc công chứng cũng diễn ra hoàn hảo. Nếu công chứng viên có sai sót dẫn đến thiệt hại cho người dân, họ có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể về các loại trách nhiệm của công chứng viên khi sai sót trong hợp đồng mua bán xe và cách bảo vệ quyền lợi của người bị ảnh hưởng.
Cơ sở pháp lý quy định về trách nhiệm công chứng viên
Trách nhiệm pháp lý của công chứng viên được quy định rõ trong các văn bản pháp luật sau:
Luật Công chứng 2014 (được sửa đổi, bổ sung năm 2024);
Bộ luật Dân sự 2015, quy định về bồi thường thiệt hại do hành vi trái pháp luật;
Nghị định 29/2015/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Công chứng.
Theo khoản 1 Điều 17 Luật Công chứng 2014:
“Công chứng viên phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và trước người yêu cầu công chứng về văn bản công chứng do mình thực hiện.”
Như vậy, nếu công chứng viên có hành vi sai phạm trong quá trình thực hiện công chứng, họ có thể bị xử lý theo trách nhiệm dân sự, hành chính hoặc hình sự tùy mức độ vi phạm.
Các dạng sai sót thường gặp trong thủ tục công chứng hợp đồng mua bán xe
Khi thực hiện thủ tục công chứng hợp đồng mua bán xe, công chứng viên có thể mắc phải một số sai sót phổ biến như:
Không kiểm tra đầy đủ giấy tờ của các bên: Bỏ sót việc xác minh tính hợp pháp của CMND/CCCD hoặc giấy đăng ký xe.
Công chứng hợp đồng khi thiếu chữ ký hoặc chữ ký giả mạo.
Không xác định đúng quyền sở hữu của bên bán (xe là tài sản chung hoặc đang thế chấp).
Ghi sai thông tin trong hợp đồng: số khung, số máy, biển số xe, giá chuyển nhượng…
Công chứng ngoài thẩm quyền hoặc không đúng trình tự thủ tục theo Luật Công chứng.
Các sai sót này có thể khiến hợp đồng bị tuyên vô hiệu hoặc làm phát sinh thiệt hại cho một trong các bên.
Trách nhiệm pháp lý của công chứng viên khi sai sót hợp đồng xe
Trách nhiệm dân sự
Theo Điều 38 Luật Công chứng 2014:
“Công chứng viên phải bồi thường thiệt hại cho người yêu cầu công chứng nếu lỗi thuộc về công chứng viên.”
Ví dụ: Nếu công chứng viên không phát hiện giấy tờ xe bị làm giả, khiến bên mua bị mất tiền mà không nhận được xe hợp pháp, thì công chứng viên (hoặc tổ chức hành nghề công chứng) phải bồi thường thiệt hại.
Trách nhiệm hành chính
Nếu sai phạm không đến mức gây thiệt hại lớn, công chứng viên có thể bị xử lý hành chính theo Nghị định 82/2020/NĐ-CP. Các hình thức xử phạt bao gồm:
Phạt tiền từ 5 – 30 triệu đồng tùy hành vi vi phạm;
Tạm đình chỉ hành nghề từ 3 đến 12 tháng;
Buộc bồi thường cho người yêu cầu công chứng bị thiệt hại.
Trường hợp công chứng viên có hành vi làm giả giấy tờ, lợi dụng chức vụ để trục lợi hoặc tiếp tay cho hành vi lừa đảo, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 356 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) về “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Mức phạt có thể lên đến 15 năm tù giam, tùy tính chất, mức độ và hậu quả.
Trách nhiệm của tổ chức hành nghề công chứng
Không chỉ công chứng viên, tổ chức hành nghề công chứng (văn phòng hoặc phòng công chứng) cũng phải chịu trách nhiệm liên đới nếu lỗi sai xảy ra trong phạm vi quản lý. Cụ thể:
Văn phòng công chứng phải dùng quỹ dự phòng bồi thường để chi trả thiệt hại trước;
Sau đó, tổ chức có quyền yêu cầu công chứng viên gây ra lỗi hoàn trả lại khoản bồi thường.
Điều này bảo đảm quyền lợi cho người bị thiệt hại và duy trì tính minh bạch trong hoạt động công chứng.
Cách bảo vệ quyền lợi khi công chứng viên sai sót hợp đồng xe
Nếu phát hiện công chứng viên sai sót trong thủ tục công chứng hợp đồng mua bán xe, người dân có thể thực hiện các bước sau:
Gửi đơn khiếu nại đến tổ chức hành nghề công chứng nơi thực hiện công chứng.
Yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu chứng minh được lỗi của công chứng viên.
Khiếu nại lên Sở Tư pháp hoặc khởi kiện ra Tòa án nếu việc giải quyết nội bộ không thỏa đáng.
Việc lưu giữ bản gốc hợp đồng, biên lai phí công chứng và các giấy tờ liên quan là bằng chứng quan trọng để chứng minh thiệt hại khi yêu cầu xử lý công chứng viên vi phạm.
Một số lưu ý khi thực hiện thủ tục công chứng hợp đồng mua bán xe
Để tránh rủi ro và đảm bảo giao dịch hợp pháp, người dân nên lưu ý:
Kiểm tra kỹ thông tin trong hợp đồng trước khi ký (đặc biệt là thông tin xe và giá bán).
Yêu cầu công chứng viên giải thích rõ nội dung hợp đồng, tránh ký khi chưa hiểu rõ quyền và nghĩa vụ.
Chỉ công chứng tại các tổ chức hành nghề công chứng hợp pháp, có giấy phép hoạt động và công chứng viên được bổ nhiệm chính thức.
Giữ lại bản sao hợp đồng công chứng để làm căn cứ khi sang tên hoặc giải quyết tranh chấp sau này.
Kết luận
Công chứng viên giữ vai trò trọng yếu trong việc đảm bảo tính hợp pháp và an toàn của thủ tục công chứng hợp đồng mua bán xe. Tuy nhiên, khi xảy ra sai sót, công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng phải chịu trách nhiệm pháp lý rõ ràng theo quy định. Hiểu rõ quyền lợi và quy trình khiếu nại sẽ giúp người dân bảo vệ tốt hơn tài sản và quyền lợi hợp pháp của mình trong các giao dịch xe ô tô, xe máy có giá trị lớn.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
