Trong giao dịch dân sự, nhiều người vẫn lựa chọn thỏa thuận miệng vì sự nhanh chóng và thuận tiện, đặc biệt trong các giao dịch nhỏ hoặc giữa người quen biết. Tuy nhiên, không phải lúc nào thỏa thuận miệng cũng có giá trị pháp lý, và khi xảy ra tranh chấp thì việc chứng minh lại càng khó khăn. Do đó, hiểu rõ điều kiện để thỏa thuận miệng được công nhận và các trường hợp pháp luật yêu cầu phải lập thành văn bản là rất quan trọng. Bài viết sau phân tích chi tiết căn cứ pháp lý và hướng dẫn cách bảo vệ quyền lợi khi giao dịch chỉ dựa trên lời nói.
>>> Xem thêm: Khi bố mẹ để lại di sản, nên tìmvăn phòng công chứng nào để lập văn bản thừa kế hợp pháp?
1. Thỏa thuận miệng là gì?
Thỏa thuận miệng là hình thức giao dịch dân sự mà các bên thống nhất ý chí bằng lời nói, không lập văn bản và không có công chứng/chứng thực.
Theo “Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015”, giao dịch có thể được thể hiện:
Bằng lời nói;
Bằng văn bản;
Bằng hành vi cụ thể.
Như vậy, thỏa thuận miệng là hoàn toàn hợp pháp nếu pháp luật không yêu cầu giao dịch phải lập thành văn bản.
>>> Xem thêm: Những điều cần biết vềcông chứng nhà đất khi mua bán lần đầu
2. Khi nào thỏa thuận miệng có giá trị pháp lý?
Một thỏa thuận miệng sẽ có hiệu lực nếu đáp ứng đủ 4 điều kiện tại “Điều 117 BLDS 2015”:
2.1. Chủ thể có năng lực hành vi dân sự
Cả hai bên phải có năng lực đầy đủ (không bị hạn chế, không mất năng lực).
2.2. Ý chí hoàn toàn tự nguyện
Không bị ép buộc, đe dọa, lừa dối hoặc nhầm lẫn.
2.3. Nội dung giao dịch không trái luật, không trái đạo đức xã hội
Ví dụ: thỏa thuận miệng cho vay với lãi suất vượt trần là vô hiệu.
>>> Xem thêm: Mẫu di chúc minh bạch: cách làmDi chúc tại nhà đúng quy chuẩn
2.4. Hình thức giao dịch phù hợp quy định pháp luật
Đây là yếu tố quan trọng nhất. Nếu pháp luật không bắt buộc lập văn bản, thì thỏa thuận miệng vẫn có giá trị như văn bản.
3. Những giao dịch vẫn có thể thỏa thuận miệng hợp pháp
Trong thực tế, nhiều giao dịch nhỏ hoàn toàn có thể giao kết bằng miệng, ví dụ:
Mượn tài sản có giá trị thấp (đồ gia dụng, vật dụng cá nhân);
Giao dịch mua bán hàng hóa giá trị nhỏ;
Thuê dịch vụ đơn giản (thợ sửa điện, sửa ống nước…);
Cho vay tiền giá trị thấp không yêu cầu văn bản.
Trong các trường hợp này, nếu hai bên thỏa thuận rõ ràng và có chứng cứ gián tiếp (tin nhắn, ghi âm, người làm chứng), Tòa án vẫn công nhận hiệu lực.
4.2. Các trường hợp pháp luật yêu cầu công chứng/chứng thực
Ví dụ:
“Điều 167 Luật Đất đai 2013”: chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất phải công chứng/chứng thực;
“Điều 122 Luật Nhà ở 2014”: mua bán nhà ở phải lập văn bản và công chứng (trừ một số trường hợp đặc biệt).
Như vậy, nếu bạn mua bán đất bằng thỏa thuận miệng, giao dịch không có hiệu lực và không được pháp luật bảo vệ.
5. Làm sao chứng minh thỏa thuận miệng khi tranh chấp?
Một trong những khó khăn lớn nhất của thỏa thuận miệng là chứng minh nội dung giao dịch. Người đưa ra yêu cầu phải xuất trình chứng cứ:
5.1. Tin nhắn, cuộc gọi, ghi âm, video
Dù thỏa thuận ban đầu bằng miệng, nhưng tin nhắn xác nhận lại nội dung vẫn là chứng cứ hợp lệ.
5.2. Người làm chứng
Người chứng kiến giao dịch có thể được Tòa án lấy lời khai.
5.3. Hành vi thực hiện giao dịch
Ví dụ: đã giao tiền, giao tài sản, đã sử dụng dịch vụ…
Theo “Điều 93 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015”, Tòa án sẽ đánh giá chứng cứ theo sự thật khách quan.
6. Nên làm gì để hạn chế rủi ro khi dùng thỏa thuận miệng?
Dù giao dịch nhỏ, vẫn nên xác nhận thông tin qua tin nhắn;
Với giao dịch có giá trị, nên lập văn bản, có thể viết tay;
Với các giao dịch lớn (đất đai, cho vay lớn…), phải tuân thủ hình thức công chứng/chứng thực;
Đảm bảo lưu giữ hóa đơn, chứng từ, biên nhận.
Kết luận
Thỏa thuận miệng là hình thức giao dịch hợp pháp và vẫn có giá trị nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện của pháp luật. Tuy nhiên, vì khó chứng minh, việc sử dụng thỏa thuận miệng chỉ nên áp dụng cho các giao dịch nhỏ hoặc giữa người thực sự tin cậy. Trong các giao dịch quan trọng, lập văn bản vẫn là cách bảo vệ quyền lợi tốt nhất.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
