Mượn nhà, mượn xe, mượn đất: Có cần hợp đồng mượn tài sản không?
Trong thực tế, hợp đồng mượn tài sản như nhà ở, xe máy, ô tô, hoặc đất đai giữa người thân, bạn bè hay tổ chức diễn ra khá phổ biến. Tuy nhiên, không ít người thắc mắc: Có cần lập hợp đồng mượn tài sản hay không? Nếu có tranh chấp thì xử lý thế nào? Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm hợp đồng mượn tài sản, khi nào nên lập hợp đồng, điều kiện pháp lý và những lưu ý quan trọng để hạn chế rủi ro.
>>> Xem thêm: Công chứng viên của văn phòng công chứng có bị xử phạt nếu công chứng sai quy định không?
1. Hợp đồng mượn tài sản là gì?
Theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn để sử dụng không phải trả tiền, và bên mượn phải trả lại tài sản khi hết thời hạn hoặc sau khi đã sử dụng xong.
Tài sản mượn có thể là động sản (xe máy, ô tô, thiết bị…) hoặc bất động sản (nhà, đất…). Mục đích sử dụng tài sản phải hợp pháp, không trái đạo đức xã hội, không gây thiệt hại cho bên cho mượn hoặc bên thứ ba.
Ví dụ thực tế: Ông T cho bạn mượn một căn nhà ở quận 7 để ở tạm trong 6 tháng trong thời gian xây nhà mới. Hai bên thỏa thuận bằng văn bản ghi rõ thời hạn và nghĩa vụ trả nhà sau khi hết hạn.
2. Có cần lập hợp đồng mượn tài sản không?
Không bắt buộc lập thành văn bản, nhưng nên có
Theo quy định, hợp đồng mượn tài sản không bắt buộc phải lập thành văn bản (trừ khi pháp luật yêu cầu). Tuy nhiên, việc lập hợp đồng bằng văn bản là rất cần thiết để chứng minh mối quan hệ mượn tài sản, điều kiện mượn, trách nhiệm bảo quản và hoàn trả.
Trường hợp tài sản có giá trị lớn hoặc dễ xảy ra tranh chấp như nhà đất, xe hơi, máy móc thiết bị…, thì hợp đồng mượn tài sản bằng văn bản là cách bảo vệ quyền lợi tốt nhất cho cả hai bên.
>>> Xem thêm: Công chứng tại nhà có được phép không và cần điều kiện gì?
Trường hợp bắt buộc phải lập hợp đồng mượn tài sản bằng văn bản
Đối với bất động sản như nhà ở, đất đai…, để tránh tranh chấp và có căn cứ rõ ràng, các bên nên lập hợp đồng mượn tài sản bằng văn bản, có thể công chứng hoặc chứng thực nếu cần thiết.
Ví dụ: Anh H mượn một mảnh đất của chú ruột để làm bãi gửi xe trong vòng 1 năm. Việc mượn đất nên được lập thành văn bản, ghi rõ vị trí, thời hạn và trách nhiệm hoàn trả, tránh nhầm lẫn với hình thức chuyển nhượng hay cho thuê.
3. Quy định pháp luật về nghĩa vụ các bên trong hợp đồng mượn tài sản
Nghĩa vụ của bên mượn
Căn cứ Điều 496 Bộ luật Dân sự 2015, bên mượn có các nghĩa vụ sau:
Sử dụng tài sản đúng công dụng và mục đích Giữ gìn, bảo quản tài sản như tài sản của chính mình Không được cho người khác mượn lại nếu không được phép Trả lại tài sản đúng thời hạn đã cam kết
Ví dụ: Bà M cho chị họ mượn ô tô sử dụng trong 1 tuần. Chị họ tự ý cho người khác mượn tiếp và xe bị tai nạn, thì sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường theo pháp luật.
>>> Xem thêm: Thủ tục làm sổ đỏ được quy định như thế nào trong Luật Đất đai hiện hành?
Quyền của bên cho mượn
Theo Điều 497 Bộ luật Dân sự, bên cho mượn có quyền:
Yêu cầu bên mượn bảo quản và sử dụng tài sản đúng mục đích Đòi lại tài sản khi hết thời hạn hoặc sử dụng xong Đòi lại tài sản sớm nếu người mượn sử dụng sai mục đích hoặc gây hư hại
Trách nhiệm bồi thường
Nếu bên mượn làm mất, hư hỏng tài sản do lỗi của mình, họ có trách nhiệm bồi thường toàn bộ thiệt hại (theo Điều 498 Bộ luật Dân sự). Trong trường hợp bất khả kháng, bên mượn có thể được miễn trừ nghĩa vụ.
4. Lưu ý khi lập hợp đồng mượn tài sản
Để đảm bảo rõ ràng, hợp đồng mượn tài sản nên thể hiện đầy đủ các thông tin sau:
Thông tin các bên (họ tên, CMND/CCCD, địa chỉ…) Mô tả cụ thể tài sản mượn (số xe, số khung, diện tích đất…) Thời hạn mượn tài sản Trách nhiệm bảo quản, bồi thường (nếu có) Cam kết trả lại tài sản đúng thời hạn
Ngoài ra, các bên nên lập biên bản giao nhận tài sản kèm theo hợp đồng để có căn cứ pháp lý rõ ràng.
5. Mượn tài sản nhưng bị hiểu nhầm là tặng, cho, chuyển nhượng
Một số trường hợp không có hợp đồng mượn tài sản rõ ràng, dẫn đến việc người mượn sử dụng tài sản lâu dài, làm phát sinh tranh chấp. Khi ra tòa, nếu không có bằng chứng xác nhận là “mượn tài sản”, bên cho mượn có thể mất quyền đòi lại.
Ví dụ: Một gia đình cho con trai cả mượn đất để ở tạm. Sau 20 năm không đòi lại, không có hợp đồng mượn, người con khẳng định đó là đất được tặng. Nếu không chứng minh rõ quan hệ mượn tài sản, bên cho có thể bị tòa bác yêu cầu đòi lại đất.
Dù không phải lúc nào cũng bắt buộc, nhưng việc lập hợp đồng mượn tài sản bằng văn bản là rất quan trọng để phòng tránh tranh chấp và bảo vệ quyền lợi. Với các tài sản có giá trị lớn như nhà đất, ô tô…, bạn nên có hợp đồng rõ ràng và biên bản giao nhận kèm theo.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
