Hợp đồng tặng cho tài sản không đúng điều kiện sẽ bị vô hiệu?
Hợp đồng tặng cho tài sản là một giao dịch dân sự phổ biến trong thực tiễn, nhưng không phải lúc nào cũng được công nhận là hợp pháp. Trên thực tế, có không ít trường hợp hợp đồng tặng cho tài sản bị tuyên vô hiệu do vi phạm điều kiện về chủ thể, hình thức hoặc mục đích giao dịch.
Theo Điều 457 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng tặng cho tài sản là sự thỏa thuận giữa bên tặng cho và bên được tặng, trong đó bên tặng chuyển quyền sở hữu tài sản của mình cho bên kia mà không yêu cầu đền bù. Giao dịch này có thể thực hiện ngay hoặc cam kết tặng cho trong tương lai.
Ví dụ minh họa: Ông A viết tay một văn bản tặng cho con gái là chị B một thửa đất tại TP. Thủ Đức. Tuy nhiên, văn bản không được công chứng và không thực hiện thủ tục sang tên. Sau này, hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu nếu xảy ra tranh chấp.
2. Khi nào hợp đồng tặng cho tài sản bị tuyên vô hiệu?
Hợp đồng tặng cho tài sản vi phạm điều kiện về chủ thể
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, các bên trong hợp đồng phải có năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Nếu bên ký hợp đồng là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người bị cưỡng ép, đe dọa… thì hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu.
Ví dụ: Một người mất năng lực hành vi dân sự do bệnh tâm thần tặng cho căn nhà đứng tên mình cho người khác mà không có người giám hộ hợp pháp đồng ý. Trong trường hợp này, hợp đồng tặng cho tài sản có thể bị vô hiệu toàn phần.
Hợp đồng tặng cho tài sản không đúng hình thức
Theo Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015, đối với tài sản phải đăng ký quyền sở hữu như đất đai, xe ô tô, nhà ở…, thì hợp đồng tặng cho tài sản phải lập thành văn bản có công chứng hoặc chứng thực. Nếu không đáp ứng điều kiện này, hợp đồng có thể bị vô hiệu do không đúng hình thức theo quy định tại Điều 129 Bộ luật Dân sự.
Ví dụ: Ông C tặng cho em gái mình một căn hộ tại quận 7 bằng văn bản viết tay, không có công chứng. Khi xảy ra tranh chấp, tòa án có thể tuyên hợp đồng tặng cho tài sản này vô hiệu vì không tuân thủ về mặt hình thức.
>>> Xem thêm: Phân tích vai trò của dịch vụ công chứng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân?
Hợp đồng tặng cho nhằm che giấu giao dịch khác
Nếu hợp đồng tặng cho tài sản được lập ra chỉ để che giấu một giao dịch khác như mua bán, chuyển nhượng nhằm trốn thuế, trốn tránh nghĩa vụ tài chính thì có thể bị vô hiệu theo Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015 (giao dịch giả tạo).
Ví dụ: Anh D ký hợp đồng tặng cho người thân một căn nhà, nhưng thực tế là đã nhận tiền bán nhà. Sau đó, anh D vẫn ở lại sử dụng nhà như cũ. Khi có tranh chấp xảy ra, tòa án có thể xác định đây là giao dịch giả tạo và tuyên hợp đồng tặng cho vô hiệu.
Hợp đồng tặng cho nhằm trốn tránh nghĩa vụ pháp lý
Nếu người tặng cho tài sản đang trong quá trình thi hành án, có nghĩa vụ cấp dưỡng, bồi thường hoặc trả nợ mà lại chuyển toàn bộ tài sản đi bằng cách tặng cho thì hành vi này bị xem là tẩu tán tài sản và có thể bị vô hiệu.
Ví dụ: Bà E đang bị kiện đòi nợ và chuẩn bị bị kê biên nhà đất, nhưng lại lập hợp đồng tặng cho toàn bộ nhà đất cho cháu ruột. Giao dịch này sẽ bị hủy bỏ nếu chứng minh được mục đích là để trốn tránh nghĩa vụ trả nợ.
Hợp đồng tặng cho có điều kiện vi phạm pháp luật hoặc đạo đức xã hội
Theo Điều 117 và Điều 123 Bộ luật Dân sự, nếu điều kiện tặng cho vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội thì hợp đồng sẽ bị vô hiệu.
Ví dụ: Ông F tặng cho cháu mình một căn nhà nhưng yêu cầu cháu không được kết hôn với người nước ngoài. Đây là điều kiện vi phạm quyền tự do hôn nhân và có thể dẫn đến hợp đồng vô hiệu.
>>> Xem thêm: Dịch vụ sổ đỏ nhanh trong ngày – giải pháp tiết kiệm thời gian.
3. Hệ quả pháp lý khi hợp đồng tặng cho tài sản bị vô hiệu
Theo quy định tại Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015, khi hợp đồng bị tuyên vô hiệu thì:
Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận
Nếu không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền
Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường
Tài sản đã sang tên sẽ phải thực hiện thủ tục hủy đăng ký, khôi phục lại quyền sở hữu ban đầu nếu có phán quyết từ cơ quan có thẩm quyền
Ví dụ: Nếu ông G đã làm thủ tục tặng cho đất sai quy định, và bên nhận đã đứng tên quyền sử dụng đất, nhưng tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu, thì bên nhận có thể buộc phải trả lại tài sản cho bên tặng và thu hồi sổ đỏ đã cấp.
4. Cách phòng tránh rủi ro khi lập hợp đồng tặng cho tài sản
Luôn lập hợp đồng tặng cho bằng văn bản rõ ràng, có công chứng nếu tài sản phải đăng ký quyền sở hữu
Đảm bảo bên tặng có quyền sở hữu tài sản hợp pháp và không đang bị hạn chế về quyền dân sự
Không lập hợp đồng tặng cho nếu đang có nghĩa vụ tài chính chưa thực hiện xong
Tham khảo ý kiến luật sư hoặc công chứng viên để đảm bảo giao dịch đúng quy định pháp luật
>>> Xem thêm: Phân biệt di chúc viết tay hợp pháp và không hợp pháp về nhà đất.
Kết luận
Hợp đồng tặng cho tài sản không phải lúc nào cũng có hiệu lực nếu không tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật. Việc xác lập sai chủ thể, sai hình thức, dùng hợp đồng để che giấu giao dịch khác hoặc nhằm trốn tránh nghĩa vụ đều có thể khiến hợp đồng bị tuyên vô hiệu. Để tránh rủi ro, các bên nên hiểu rõ quy định pháp luật, chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, tuân thủ trình tự thủ tục và thực hiện công chứng khi cần thiết.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
