Việc anh em ruột chia tách quyền sử dụng đất là trường hợp phổ biến trong các gia đình Việt Nam, nhất là khi cha mẹ để lại đất cho các con và muốn phân chia rõ ràng. Tuy nhiên, nếu không thực hiện đúng quy định pháp luật, hợp đồng chia tách đất anh em có thể gặp rủi ro tranh chấp hoặc vô hiệu. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin đầy đủ về căn cứ pháp lý, quy trình và những lưu ý quan trọng khi lập hợp đồng chia tách đất giữa anh em ruột.
>>> Xem thêm: Người nhận ủy quyền có thể ký thay trong Công chứng tách thửa?
1. Căn cứ pháp lý về hợp đồng chia tách đất anh em
1.1 Quy định về quyền chia tách quyền sử dụng đất
Theo Điều 167 Luật Đất đai 2013, người sử dụng đất có quyền tách thửa, chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế đất đai nếu đáp ứng đủ điều kiện pháp luật:
“Người sử dụng đất được thực hiện quyền chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.”
Việc chia tách đất giữa hai anh em thường được thực hiện dưới hình thức tặng cho quyền sử dụng đất, hoặc chuyển nhượng có tính chất phân chia thửa đất.
1.2 Nghĩa vụ công chứng hợp đồng chia tách đất anh em
Theo Điều 167 Luật Đất đai 2013 và Điều 40 Luật Công chứng 2014, hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất phải được lập thành văn bản và công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc chứng thực tại UBND cấp xã.
2. Điều kiện để lập hợp đồng chia tách đất anh em
2.1 Đáp ứng điều kiện tách thửa
Theo Khoản 31 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP, thửa đất sau khi tách phải đảm bảo diện tích tối thiểu theo quy định của UBND cấp tỉnh.
Ví dụ:
-
Tại Hà Nội, diện tích tối thiểu tách thửa đất ở là 30m²–40m² tùy từng quận, huyện.
-
Tại TP.HCM, diện tích tối thiểu thường là 50m²–80m² ở một số khu vực.
Nếu thửa đất không đủ diện tích, cơ quan đăng ký đất đai sẽ từ chối cấp giấy chứng nhận mới.
2.2 Đất không tranh chấp, không bị kê biên
Khoản 1 Điều 188 Luật Đất đai 2013 quy định đất muốn giao dịch, chia tách phải:
-
Có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
-
Không có tranh chấp.
-
Không bị kê biên để đảm bảo thi hành án.
>>> Xem thêm: Danh sách địa chỉ văn phòng công chứng làm việc ngoài giờ hành chính
3. Quy trình thực hiện hợp đồng chia tách đất anh em
3.1 Chuẩn bị hồ sơ công chứng
Hồ sơ lập hợp đồng chia tách đất anh em thường gồm:
-
Bản gốc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
-
CMND/CCCD, sổ hộ khẩu của cả hai anh em.
-
Giấy tờ chứng minh quan hệ anh em ruột: giấy khai sinh, sổ hộ khẩu chung.
-
Dự thảo hợp đồng tặng cho hoặc chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
3.2 Tiến hành công chứng
Hai bên đến tổ chức hành nghề công chứng để công chứng hợp đồng chia tách đất anh em. Công chứng viên sẽ:
-
Kiểm tra giấy tờ nhân thân, tính pháp lý của thửa đất.
-
Xác minh quan hệ anh em ruột.
-
Giải thích các điều khoản hợp đồng và chứng nhận chữ ký của các bên.
3.3 Kê khai nghĩa vụ thuế và sang tên
Sau công chứng, bên nhận tặng cho/chuyển nhượng tiến hành kê khai nghĩa vụ thuế tại Chi cục Thuế nơi có đất.
Điều 4 Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định: tặng cho bất động sản giữa anh em ruột được miễn thuế thu nhập cá nhân nếu chứng minh được quan hệ.
Sau khi hoàn tất nghĩa vụ thuế, nộp hồ sơ sang tên tại Văn phòng đăng ký đất đai.
>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng mua bán nhà cần những giấy tờ gì?
4. Lưu ý đặc biệt khi lập hợp đồng
4.1 Chứng minh quan hệ anh em ruột
Trường hợp miễn thuế chỉ áp dụng với anh em ruột, không áp dụng với anh em họ hoặc anh em kết nghĩa. Do đó, cần chuẩn bị giấy khai sinh, sổ hộ khẩu chứng minh rõ quan hệ.
Ví dụ: Anh A tặng đất cho em trai B. B cung cấp sổ hộ khẩu ghi tên cả hai anh em hoặc giấy khai sinh có cùng cha mẹ.
4.2 Ghi rõ quyền nghĩa vụ trong hợp đồng
Trong hợp đồng chia tách đất anh em, cần ghi rõ:
-
Diện tích đất được chia.
-
Mốc giới, bản vẽ thửa đất mới.
-
Nghĩa vụ chi phí sang tên, lệ phí trước bạ.
-
Cam kết không tranh chấp, không khiếu kiện về sau.
4.3 Thực hiện đúng trình tự pháp luật
-
Không tự ý ký giấy tờ mua bán, tặng cho viết tay.
-
Luôn công chứng hoặc chứng thực hợp đồng.
-
Kê khai và nộp thuế đầy đủ để tránh bị phạt chậm nộp.
Xem thêm:
>>> Công chứng hợp đồng chia tách nhà đất: Tránh những cái bẫy pháp lý
>>> Hợp đồng vay tiền có điều kiện – Có hợp pháp không?
Kết luận
Hợp đồng chia tách đất anh em là thủ tục quan trọng để phân chia tài sản rõ ràng, tránh tranh chấp phát sinh. Tuy nhiên, người dân cần tuân thủ đúng quy định pháp luật, chuẩn bị giấy tờ đầy đủ, công chứng hợp pháp và thực hiện nghĩa vụ thuế minh bạch. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi của các bên mà còn tạo thuận lợi cho việc sang tên, sử dụng đất ổn định về lâu dài.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán. Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Công chứng ngoài trụ sở, tại nhà riêng miễn phí
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Hotline: 09.66.22.7979 hoặc 0935.669.669
Địa chỉ: số 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Email: ccnguyenhue165@gmail.com