Hòa giải tranh chấp đất giáp ranh: thủ tục và hiệu lực pháp lý

Trong thực tế, hòa giải tranh chấp đất giáp ranh là một trong những phương thức quan trọng giúp người dân giải quyết mâu thuẫn về ranh giới đất mà không phải khởi kiện ra Tòa án. Việc thực hiện đúng thủ tục hòa giải không chỉ tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình, căn cứ pháp lý và ví dụ minh họa thực tế.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn thủ tục thừa kế tại văn phòng công chứng đúng quy định pháp luật

⚖️ Căn cứ pháp lý về hòa giải tranh chấp đất giáp ranh

Một số văn bản pháp luật liên quan:

Luật Đất đai 2013:
- Điều 202: Hòa giải tại UBND cấp xã là bước bắt buộc trước khi khởi kiện tranh chấp đất đai.
- Điều 12: Nghiêm cấm hành vi lấn chiếm đất của người khác.
Bộ luật Dân sự 2015:
- Điều 164, 166: Chủ sở hữu có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền bảo vệ tài sản hợp pháp, bao gồm đất đai.
Nghị định 91/2019/NĐ-CP: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, bao gồm các hành vi lấn chiếm đất giáp ranh.

📌 Như vậy, pháp luật quy định rõ: hòa giải tranh chấp đất giáp ranh là bước bắt buộc và có giá trị pháp lý quan trọng trước khi đưa vụ việc ra Tòa án.

>>> Xem thêm: Giải quyết khó khăn pháp lý cùng dịch vụ sổ đỏ chuyên nghiệp

🏡 Khi nào cần hòa giải tranh chấp đất giáp ranh?

👉 Xác định ranh giới đất không rõ ràng giữa các hộ gia đình.
👉 Hàng rào, mốc giới, công trình xây dựng lấn sang đất hàng xóm.
👉 Tranh chấp về diện tích đất thừa kế, tặng cho, chuyển nhượng chưa phân định.
👉 Đất chưa có sổ đỏ hoặc chưa đo đạc chính xác, gây tranh cãi.

📝 Thủ tục hòa giải tranh chấp đất giáp ranh

1. Chuẩn bị hồ sơ

Người yêu cầu hòa giải cần chuẩn bị:

Đơn yêu cầu hòa giải (ghi rõ thông tin các bên, địa chỉ, thửa đất, nội dung tranh chấp).
Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất (sổ đỏ, giấy tờ kê khai, biên lai thuế).
Bản đồ, sơ đồ hoặc hình ảnh minh họa phần đất tranh chấp.
Danh sách nhân chứng (nếu có).

2. Nộp đơn tại UBND cấp xã/phường

Người dân nộp đơn yêu cầu hòa giải tại UBND nơi có đất tranh chấp.
UBND cấp xã tiếp nhận hồ sơ, lập biên bản tiếp nhận.

Xem thêm: Nhân viên y tế và cô đỡ được đề xuất hưởng trợ cấp

>>> Xem thêm: Hướng dẫn tính phí công chứng online chính xác, minh bạch theo quy định

3. Tiến hành hòa giải

UBND xã thành lập tổ hòa giải gồm:
- Chủ tịch UBND xã hoặc Phó chủ tịch.
- Cán bộ địa chính xã.
- Đại diện thôn, tổ dân phố.
Tổ hòa giải sẽ mời các bên lên đối thoại, thương lượng.
Kết quả hòa giải được lập biên bản hòa giải:
- Hòa giải thành → các bên ký biên bản và thực hiện.
- Hòa giải không thành → các bên được hướng dẫn khởi kiện tại Tòa án.

⚖️ Hiệu lực pháp lý của hòa giải tranh chấp đất giáp ranh

Biên bản hòa giải thành tại UBND xã/phường có giá trị pháp lý ràng buộc các bên.
Khi một bên vi phạm nội dung biên bản, bên còn lại có thể yêu cầu UBND cấp trên hoặc Tòa án cưỡng chế thực hiện.
Nếu hòa giải không thành, biên bản hòa giải sẽ là chứng cứ quan trọng khi khởi kiện tại Tòa án.

🏠 Ví dụ minh họa thực tế

Ông A và ông B có mảnh đất giáp ranh nhưng chưa cắm mốc rõ ràng. Năm 2024, ông B xây tường lấn sang 5m² đất của ông A.

Ông A làm đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất giáp ranh tại UBND phường.
UBND phường mời hai bên lên hòa giải, lập biên bản, đo đạc thực tế.
Kết quả hòa giải thành: ông B đồng ý tháo dỡ tường và trả lại 5m² đất cho ông A.

📌 Trường hợp này cho thấy, hòa giải tại xã/phường giúp giải quyết tranh chấp nhanh chóng, tránh kéo dài và tiết kiệm chi phí.

>>> Xem thêm: Các mức phạt cụ thể cho hành vi lấn chiếm đất đai theo pháp luật mới

🚨 Lưu ý khi thực hiện hòa giải

✅ Chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất đầy đủ.
✅ Trình bày rõ ràng, khách quan, tránh lời lẽ xúc phạm.
✅ Tham gia hòa giải nghiêm túc, tuân thủ biên bản.
✅ Biên bản hòa giải thành có giá trị pháp lý, nên lưu giữ cẩn thận.

>>> Xem thêm: Xây dựng gây nứt tường – Ai phải chịu chi phí sửa chữa?

>>> Xem thêm: Tặng cho quyền sử dụng đất giữa cha mẹ và con: Thuế, phí có được miễn không?

✅ Kết luận

Hòa giải tranh chấp đất giáp ranh là bước quan trọng, bắt buộc theo Điều 202 Luật Đất đai 2013, giúp người dân:

Giải quyết tranh chấp nhanh chóng, tiết kiệm chi phí.
Hạn chế kiện tụng kéo dài và giữ mối quan hệ làng xóm.
Có căn cứ pháp lý rõ ràng nếu vụ việc phải khởi kiện ra Tòa án.

Xem thêm: Địa chỉ văn phòng công chứng quận Hà Đông

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.