Di chúc chia tài sản đang thế chấp ngân hàng – Hướng xử lý
Trong thực tế, nhiều người trước khi qua đời đã lập di chúc để lại tài sản cho con cháu. Tuy nhiên, tài sản trong di chúc có thể đang được thế chấp tại ngân hàng, làm phát sinh các vướng mắc pháp lý phức tạp khi chia thừa kế. Vậy khi tài sản thế chấp trong di chúc được chia, người thừa kế có được nhận không? Phải xử lý khoản vay ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ quy trình, điều kiện và phương án xử lý tài sản đang thế chấp theo đúng pháp luật hiện hành.
⚖️ Căn cứ pháp lý về tài sản thế chấp trong di chúc
📚 Một số quy định liên quan:
Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 317: Thế chấp tài sản
Điều 615–618: Thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại
Luật Đất đai 2013 – Quy định về quyền sử dụng đất trong di sản thừa kế
Luật Công chứng 2014 – Di chúc công chứng và việc công chứng tài sản có nghĩa vụ tài chính
🏠 Tài sản thế chấp trong di chúc – Có được chia thừa kế?
🔍 Di chúc có giá trị khi tài sản đang thế chấp?
✅ Có. Di chúc vẫn có hiệu lực pháp lý nếu đáp ứng các điều kiện tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, dù tài sản trong di chúc đang thế chấp tại ngân hàng.
Tuy nhiên, quyền sở hữu của người thừa kế sẽ bị giới hạn bởi nghĩa vụ trả nợ của người để lại di sản.
📌 Ví dụ minh họa:
Ông A lập di chúc để lại căn nhà cho con trai B. Tuy nhiên, căn nhà đang được thế chấp tại ngân hàng để vay 1 tỷ đồng. Sau khi ông A mất, di chúc vẫn hợp pháp, nhưng B chỉ được nhận tài sản sau khi thanh toán nợ hoặc xử lý nghĩa vụ thế chấp.
🧾 Quyền và nghĩa vụ của người thừa kế với tài sản thế chấp
Theo Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015:
“Những người thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại.”
Điều này có nghĩa:
Người thừa kế phải dùng phần di sản nhận được để trả nợ (bao gồm nợ ngân hàng)
Không phải dùng tài sản riêng để trả, nếu không cam kết nhận cả nghĩa vụ
💼 Hướng xử lý tài sản thế chấp trong di chúc
✅ Trường hợp 1 – Người thừa kế đồng ý trả nợ
🔹 Người thừa kế liên hệ với ngân hàng để tiếp tục trả nợ hoặc tất toán khoản vay 🔹 Sau đó, làm thủ tục xóa đăng ký thế chấp tại Văn phòng đăng ký đất đai 🔹 Nộp hồ sơ kê khai di sản và sang tên tài sản
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng và những sai lầm phổ biến trong thủ tục công chứng giấy tờ đất đai
⚠️ Trường hợp 2 – Người thừa kế không đủ khả năng trả nợ
🔹 Ngân hàng có quyền xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ 🔹 Sau khi xử lý (bán đấu giá hoặc thỏa thuận), nếu còn dư, phần còn lại mới được chia thừa kế 🔹 Nếu thiếu, ngân hàng không có quyền yêu cầu người thừa kế dùng tài sản riêng để trả (trừ khi có cam kết riêng)
📌 Ví dụ thực tế:
Bà C lập di chúc để lại đất cho cháu gái D. Sau khi bà mất, phát hiện mảnh đất đang vay ngân hàng 2 tỷ. D không có khả năng thanh toán. Ngân hàng tổ chức bán đấu giá mảnh đất được 2,5 tỷ. Sau khi trừ nợ và lãi, D vẫn được nhận phần còn lại là 500 triệu đồng.
📝 Những lưu ý khi lập di chúc có tài sản thế chấp
⚖️ Đối với người lập di chúc
Nên nêu rõ thông tin nghĩa vụ đang thế chấp trong di chúc để tránh tranh chấp
Có thể đề cập hướng xử lý: ai trả nợ, tài sản có bị xử lý hay không
Ưu tiên lập di chúc công chứng để tăng tính pháp lý
👪 Đối với người thừa kế
Xác minh tình trạng pháp lý của tài sản trước khi nhận
Không được tự ý chuyển nhượng, xây dựng trên tài sản thế chấp
Nên tham khảo ý kiến luật sư hoặc chuyên viên ngân hàng để đánh giá rủi ro và khả năng xử lý nợ
✅ Kết luận – Chia di chúc có tài sản thế chấp: Không bất khả thi
➡️ Tài sản thế chấp trong di chúc vẫn có thể chia thừa kế, nhưng người nhận phải thực hiện nghĩa vụ tài chính. ➡️ Nếu không đủ khả năng, tài sản có thể bị xử lý để thanh toán nợ, phần dư mới chia cho người thừa kế. ➡️ Để tránh rủi ro, người lập di chúc nên tư vấn pháp lý trước, người thừa kế nên kiểm tra tình trạng thế chấp trước khi kê khai thừa kế.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
