Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản có hiệu lực khi?
Sau khi người thân qua đời, những người thừa kế thường lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản để xác định phần tài sản của từng người. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn khi nào văn bản công chứng di sản có hiệu lực, liệu có phải ngay sau khi ký công chứng hay phải chờ thêm thời gian nhất định?
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hiệu lực công chứng di sản, căn cứ pháp lý theo Luật Công chứng 2014 và các văn bản hướng dẫn mới nhất năm 2025, đồng thời đưa ra ví dụ thực tế để bạn dễ hình dung hơn.
1. Căn cứ pháp lý xác định hiệu lực công chứng di sản
Theo Điều 5 Luật Công chứng 2014, được sửa đổi bởi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công chứng năm 2024, quy định rõ:
“Văn bản công chứng có hiệu lực kể từ thời điểm công chứng viên ký, đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.”
Đối với văn bản thỏa thuận phân chia di sản, pháp luật còn dẫn chiếu thêm tại Điều 57 Luật Công chứng 2014:
“Văn bản thỏa thuận phân chia di sản có hiệu lực kể từ thời điểm được công chứng viên chứng nhận, trừ trường hợp di sản là bất động sản thì việc chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng phải đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.”
👉 Tóm lại:
Hiệu lực công chứng di sản phát sinh ngay tại thời điểm công chứng viên ký tên, đóng dấu.
Tuy nhiên, với bất động sản, để hoàn tất quyền sở hữu, người thừa kế phải đăng ký sang tên tại Văn phòng đăng ký đất đai thì việc chuyển quyền mới được pháp luật công nhận.
2. Thời điểm có hiệu lực của văn bản công chứng di sản theo từng loại tài sản
2.1. 💰 Di sản là tài sản động sản (tiền, xe, cổ phần…)
Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, các loại tài sản có thể chuyển giao bằng hợp đồng hoặc văn bản công chứng, không cần thủ tục đăng ký quyền sở hữu.
➡ Khi văn bản được công chứng viên ký và đóng dấu, nó ngay lập tức có hiệu lực pháp lý.
Ví dụ: Ông B mất để lại 1 tỷ đồng tiền tiết kiệm. Sau khi các con lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản và được công chứng, ngay khi văn bản được ký và đóng dấu, người con được nhận tiền có thể mang văn bản đó đến ngân hàng rút tiền.
2.2. 🏠 Di sản là bất động sản (đất, nhà, căn hộ…)
Đối với quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, căn cứ Điều 95 và Điều 188 Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024):
“Việc chuyển quyền sử dụng đất có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký vào sổ địa chính.”
Nghĩa là, dù văn bản công chứng đã có giá trị pháp lý, quyền sở hữu thực tế chỉ phát sinh khi người thừa kế đăng ký sang tên tại cơ quan đăng ký đất đai.
Ví dụ thực tế: Bà C mất để lại căn nhà ở Quận 1 (TP.HCM). Các con lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản tại Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Văn bản có hiệu lực ngay khi ký, nhưng để đứng tên sổ hồng, họ phải nộp hồ sơ sang tên tại Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM.
>>> Xem thêm: Hãy để chuyên viên pháp lý của dịch vụ sang tên sổ đỏ nhanh đồng hành cùng bạn trong mọi giao dịch bất động sản.
3. Các trường hợp hiệu lực công chứng di sản bị tạm dừng hoặc vô hiệu
3.1. ⛔ Văn bản công chứng bị tòa án tuyên vô hiệu
Theo Điều 52 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có thể bị tuyên vô hiệu nếu:
Người công chứng không có năng lực hành vi dân sự;
Có lừa dối, cưỡng ép, giả mạo chữ ký;
Nội dung vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội.
Ví dụ: Nếu một người thừa kế cố tình giấu thông tin về người thừa kế khác, khiến văn bản được công chứng sai sự thật, thì tòa án có quyền tuyên vô hiệu văn bản công chứng di sản.
3.2. ⏳ Văn bản bị trì hoãn hiệu lực do có tranh chấp
Theo Điều 48 Nghị định 29/2015/NĐ-CP (vẫn còn hiệu lực), nếu có đơn khiếu nại hoặc tranh chấp về di sản, công chứng viên có quyền tạm dừng công chứng cho đến khi tranh chấp được giải quyết.
Trong trường hợp văn bản đã được công chứng mà sau đó phát sinh tranh chấp, hiệu lực vẫn tồn tại nhưng có thể bị tạm dừng thi hành cho đến khi có phán quyết cuối cùng của tòa án.
4. Một số lưu ý quan trọng về hiệu lực công chứng di sản
✨ Thứ nhất: Văn bản công chứng chỉ có hiệu lực khi được ký, đóng dấu hợp pháp bởi công chứng viên. ✨ Thứ hai: Nếu một bên ký trước, nhưng chưa đủ chữ ký của tất cả người thừa kế, thì văn bản chưa có hiệu lực. ✨ Thứ ba: Đối với di sản là nhà đất, người thừa kế phải hoàn tất việc đăng ký biến động quyền sử dụng đất để được pháp luật công nhận là chủ sở hữu hợp pháp. ✨ Thứ tư:Không thể hủy hiệu lực công chứng nếu không có căn cứ pháp lý rõ ràng hoặc phán quyết của tòa án.
Như vậy, hiệu lực công chứng di sản được xác lập ngay tại thời điểm công chứng viên ký và đóng dấu, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc di sản là bất động sản phải sang tên. Việc hiểu rõ thời điểm phát sinh hiệu lực giúp người thừa kế chủ động hơn trong quá trình làm thủ tục chia tài sản, đăng ký quyền sở hữu và tránh những tranh chấp phát sinh không đáng có.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
