Công chứng văn bản thỏa thuận chia di sản thừa kế bằng tiền mặt
Trong thực tế, không phải mọi di sản thừa kế đều là nhà, đất hay tài sản có đăng ký quyền sở hữu. Nhiều trường hợp người để lại di sản có tiền mặt, tiền tiết kiệm, cổ phần hoặc tài sản tương đương tiền. Khi đó, người thừa kế thường đặt câu hỏi: “Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản bằng tiền có bắt buộc không, và quy trình thực hiện ra sao?”
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật về công chứng di sản bằng tiền, điều kiện thực hiện, hồ sơ cần chuẩn bị, cùng ví dụ minh họa cụ thể để tránh sai sót khi thực hiện.
⚖️ 1. Căn cứ pháp lý về công chứng di sản bằng tiền
Việc công chứng di sản bằng tiền được điều chỉnh bởi các văn bản pháp luật sau:
Bộ luật Dân sự 2015 – quy định về quyền thừa kế và phân chia di sản.
Luật Công chứng 2014, Điều 57 quy định về công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản.
Nghị định 29/2015/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Công chứng.
📜 Điều 57 Luật Công chứng 2014 nêu rõ:
“Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản là việc công chứng viên chứng nhận sự thỏa thuận của những người thừa kế về việc phân chia di sản theo pháp luật hoặc theo di chúc.”
Điều này có nghĩa là, dù di sản là tiền mặt hay tài sản có giá trị khác, nếu các bên có thỏa thuận phân chia, việc công chứng vẫn được thực hiện để đảm bảo giá trị pháp lý và chứng cứ xác thực.
💰 2. Công chứng di sản bằng tiền có bắt buộc không?
✅ Trường hợp nên công chứng
Theo quy định hiện hành, việc công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản bằng tiền không bắt buộc trong mọi trường hợp, nhưng rất nên thực hiện khi:
Có từ hai người thừa kế trở lên và phải chia phần cụ thể.
Có khả năng phát sinh tranh chấp sau này.
Muốn rút tiền hoặc thực hiện quyền thừa kế tại ngân hàng, tổ chức tài chính (nơi giữ tiền).
Trong những trường hợp trên, văn bản công chứng sẽ là chứng cứ hợp pháp để ngân hàng hoặc tổ chức tài chính chi trả tiền cho người thừa kế hợp lệ.
❌ Trường hợp không bắt buộc công chứng
Nếu chỉ có một người thừa kế duy nhất, hoặc tất cả người thừa kế đã tự nguyện chia tiền và không có tranh chấp, thì việc công chứng không bắt buộc. Tuy nhiên, nên lập văn bản xác nhận nhận tiền thừa kế để tránh rủi ro pháp lý.
>>> Xem thêm: Nếu bạn lần đầu làm thủ tục nhà đất, hãy để dịch vụ sổ đỏ giúp bạn tránh mọi sai sót.
🧾 3. Quy trình công chứng di sản bằng tiền
🧩 Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ công chứng
Người yêu cầu công chứng cần chuẩn bị:
Giấy chứng tử của người để lại di sản.
Giấy tờ tùy thân (CCCD/CMND, hộ khẩu) của tất cả người thừa kế.
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, giấy đăng ký kết hôn, sổ hộ khẩu…).
Giấy tờ chứng minh nguồn tiền là di sản:
Sổ tiết kiệm, giấy gửi tiền, giấy chứng nhận cổ phần, cổ phiếu hoặc các chứng từ hợp lệ.
Dự thảo văn bản thỏa thuận phân chia di sản (nếu đã chuẩn bị sẵn).
Theo khoản 3 Điều 57 Luật Công chứng 2014, việc công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản được thực hiện tại bất kỳ tổ chức hành nghề công chứng nào trên toàn quốc, nếu di sản không phải là bất động sản.
Do đó, công chứng di sản bằng tiền có thể thực hiện ở bất kỳ văn phòng công chứng nào, không bắt buộc phải theo nơi cư trú hoặc nơi mở tài khoản của người chết.
🖋️ Bước 3: Tiến hành công chứng
Công chứng viên sẽ:
Kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ.
Giải thích quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý của việc phân chia di sản.
Ghi lời chứng, yêu cầu các bên ký tên hoặc điểm chỉ.
Sau khi hoàn tất, văn bản công chứng di sản bằng tiền sẽ có giá trị pháp lý và hiệu lực thi hành ngay.
📚 4. Ví dụ minh họa thực tế
Ví dụ: Ông Hòa qua đời, để lại 500 triệu đồng trong sổ tiết kiệm tại ngân hàng và không để lại di chúc. Ông có ba người con là A, B, C.
Các con thống nhất chia đều tiền tiết kiệm, mỗi người nhận 1/3. Để ngân hàng giải ngân đúng quy định, ba người đã cùng đến Văn phòng công chứng X để lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản bằng tiền, ghi rõ:
Tổng giá trị tiền thừa kế.
Phần của mỗi người được hưởng.
Cam kết không tranh chấp, khiếu nại.
Sau khi công chứng, ngân hàng căn cứ văn bản này để chi trả đúng phần cho từng người.
➡️ Kết luận: Trong trường hợp di sản là tiền gửi ngân hàng, việc công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản bằng tiền là điều kiện bắt buộc để rút tiền hợp pháp.
Tóm lại, công chứng di sản bằng tiền là thủ tục hợp pháp, cần thiết và có giá trị chứng cứ cao trong việc chia thừa kế. Dù không phải là tài sản gắn liền với đất, việc công chứng vẫn giúp bảo vệ quyền lợi của các bên, đảm bảo quá trình nhận tiền minh bạch, hợp pháp và thuận tiện.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
