Thủ tục pháp lý hoàn trả nghĩa vụ tài sản trước khi chia thừa kế

Theo quy định của pháp luật dân sự, nghĩa vụ tài sản của người chết phải được thanh toán trước khi chia di sản cho người thừa kế. Điều này nhằm đảm bảo quyền lợi của chủ nợ và sự minh bạch trong phân chia di sản.

>>> Xem thêm: Câu chuyện phía sau mỗi bản di chúc tại văn phòng công chứng

1. Căn cứ pháp lý chính

hoàn trả nghĩa vụ tài sản

“Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015: Di sản được dùng để thanh toán các nghĩa vụ tài sản của người chết trước khi chia thừa kế.”
“Điều 658 Bộ luật Dân sự 2015: Thứ tự ưu tiên thanh toán nghĩa vụ tài sản từ di sản.”
“Luật Đất đai 2013 và Luật Đất đai 2024: quy định về thuế, nghĩa vụ tài chính liên quan đến đất đai nếu có.”

>>> Xem thêm: Checklist thủ tục công chứng mua bán nhà đầy đủ giấy tờ cần thiết

2. Những nghĩa vụ tài sản phải thanh toán trước

Theo luật, di sản của người chết phải dùng để chi trả các nghĩa vụ theo thứ tự sau:

Chi phí hợp lý cho việc mai táng.
Chi phí quản lý di sản.
Nghĩa vụ tài sản mà người chết còn nợ, gồm:
- Nợ cá nhân, nợ ngân hàng, nợ thuế, nợ tiền sử dụng đất, nợ với tổ chức/cá nhân khác.
Nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước, gồm:
- Tiền sử dụng đất, tiền thuế đất còn nợ.
Tiền bồi thường (nếu người chết phải thực hiện mà chưa hoàn thành).

Chỉ khi thanh toán xong toàn bộ nghĩa vụ, phần tài sản còn lại mới được chia cho người thừa kế.

3. Thủ tục hoàn trả nghĩa vụ tài sản trước khi chia thừa kế

Bước 1: Xác minh toàn bộ nghĩa vụ tài sản

Những việc cần làm:

Thu thập giấy tờ liên quan đến nợ: hợp đồng vay, biên nhận, thông báo nợ thuế…
Yêu cầu cơ quan thuế xác nhận tình trạng nghĩa vụ tài chính về đất (nếu di sản là nhà đất).
Yêu cầu ngân hàng xác nhận số dư nợ (nếu có).

>>> Xem thêm: Những thay đổi pháp lý mới về Công chứng di chúc bạn cần biết

Bước 2: Xác định người quản lý di sản (nếu có tranh chấp hoặc chưa thống nhất)

Người quản lý di sản có trách nhiệm bảo quản tài sản và phối hợp thanh toán các nghĩa vụ.

Xem thêm: Hãy hiểu rõ quy trình ủy quyền bán xe ô tô

Bước 3: Thanh toán các nghĩa vụ từ chính di sản

Người thừa kế không phải lấy tài sản riêng để trả nợ, trừ khi họ tự nguyện hoặc có cam kết.

Ví dụ:
Nếu di sản là 1 căn nhà trị giá 2 tỷ và người chết còn nợ 300 triệu → phải trả nợ 300 triệu trước, chỉ còn 1,7 tỷ được chia.

Bước 4: Lập văn bản xác nhận đã thanh toán nghĩa vụ

Tùy trường hợp, cần các giấy tờ:

Giấy xác nhận của cơ quan thuế đã hoàn thành nghĩa vụ.
Biên bản thanh toán nợ giữa người thừa kế và chủ nợ.
Biên lai thanh toán từ ngân hàng hoặc tổ chức thu tiền.

Bước 5: Tiến hành thủ tục khai nhận hoặc phân chia di sản

Hồ sơ nộp tại tổ chức hành nghề công chứng phải kèm giấy tờ chứng minh đã thanh toán xong nghĩa vụ tài sản (nếu có).

>>> Xem thêm: Khi nào nên làm lại thủ tục thừa kế nhà đất nếu di sản thay đổi giá trị

4. Nếu di sản không đủ để trả nợ thì sao?

hoàn trả nghĩa vụ tài sản

Theo luật:

“Người thừa kế chỉ phải thực hiện nghĩa vụ trong phạm vi di sản thừa kế.”
→ Nếu di sản nhỏ hơn số nợ, tài sản sẽ được dùng toàn bộ để trả nợ, phần còn thiếu không ai phải trả thay (trừ khi tự nguyện).

5. Những lưu ý quan trọng

Không được chia di sản trước khi thanh toán nghĩa vụ — nếu đã chia thì người thừa kế phải hoàn trả phần di sản tương ứng để thanh toán nợ.
Mọi chủ nợ đều có quyền yêu cầu người thừa kế thanh toán từ di sản.
Công chứng viên thường yêu cầu giấy xác nhận nghĩa vụ tài chính của cơ quan thuế khi di sản có nhà đất.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Xem thêm: Phát sinh nợ xấu có ảnh hưởng như thế nào?

Các bài viết liên quan:

>>> Công chứng bản dịch cam kết bảo lãnh tài chính

>>> Kinh nghiệm mua nhà ở xã hội: Chia sẻ từ người trong cuộc

>>> Thực tế khách hàng đánh giá thế nào về dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói?

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội chuyên xử lý hồ sơ công chứng nhanh trong ngày

>>> Phân biệt bản dịch thông thường và bản dịch thuật công chứng

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.