Các bước kiểm tra hồ sơ trước khi công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Việc kiểm tra hồ sơ công chứng từ chối nhận di sản là một khâu quan trọng, đảm bảo tính hợp pháp và tránh phát sinh tranh chấp sau này. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết các bước kiểm tra hồ sơ trước khi công chứng văn bản từ chối nhận di sản, căn cứ theo quy định pháp luật hiện hành.
>>> Xem thêm: Công chứng học bạ lấy ngay tại văn phòng công chứng uy tín tại Hà Nội
1. ⚖️ Căn cứ pháp lý về hồ sơ công chứng từ chối nhận di sản
Công chứng văn bản từ chối nhận di sản được quy định tại:
Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015: Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
Điều 59 Luật Công chứng 2014: Văn bản từ chối nhận di sản phải được công chứng để có hiệu lực pháp lý.
Điều 40 Luật Công chứng 2014: Quy định về hồ sơ yêu cầu công chứng, bao gồm giấy tờ tùy thân, giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản và các giấy tờ liên quan đến di sản.
2. 🗂️ Hồ sơ công chứng từ chối nhận di sản cần có những gì?
Trước khi tiến hành kiểm tra hồ sơ công chứng từ chối nhận di sản, người yêu cầu cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau:
2.1. 📑 Giấy tờ tùy thân của người từ chối nhận di sản
Chứng minh nhân dân/CCCD/hộ chiếu còn hiệu lực.
Sổ hộ khẩu hoặc giấy xác nhận cư trú.
2.2. 🧾 Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế trong hồ sơ công chứng từ chối nhận di sản
Giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn, sổ hộ khẩu, hoặc giấy tờ chứng minh mối quan hệ giữa người để lại di sản và người thừa kế.
2.3. 🏠 Giấy tờ về di sản thừa kế
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở.
Giấy tờ sở hữu tài sản khác (ô tô, sổ tiết kiệm, cổ phần…).
3. 🔍 Các bước kiểm tra hồ sơ công chứng từ chối nhận di sản
Dưới đây là quy trình 5 bước kiểm tra hồ sơ trước khi công chứng mà các tổ chức hành nghề công chứng thường thực hiện 👇
3.1. 🪪 Bước 1: Kiểm tra tính đầy đủ của hồ sơ
✅ Đối chiếu danh mục hồ sơ theo quy định tại Điều 40 Luật Công chứng 2014. ✅ Nếu hồ sơ còn thiếu, công chứng viên hướng dẫn người yêu cầu bổ sung.
🔸 Ví dụ: Anh B muốn từ chối nhận phần di sản là mảnh đất do cha để lại. Tuy nhiên, khi kiểm tra hồ sơ, công chứng viên phát hiện anh B chưa nộp bản sao giấy chứng tử của cha. Khi đó, hồ sơ chưa đủ điều kiện tiếp nhận công chứng.
3.2. 📋 Bước 2: Kiểm tra tính hợp lệ của giấy tờ
Giấy tờ phải là bản chính hoặc bản sao có chứng thực hợp pháp.
Kiểm tra chữ ký, con dấu, ngày cấp, nơi cấp của các giấy tờ.
Đảm bảo người yêu cầu công chứng có đầy đủ năng lực hành vi dân sự tại thời điểm ký văn bản.
3.3. ⚖️ Bước 3: Đối chiếu thông tin nhân thân và quyền thừa kế
Đối chiếu thông tin trong CCCD, hộ khẩu, giấy khai sinh để xác nhận tư cách thừa kế hợp pháp.
Kiểm tra xem người yêu cầu công chứng có thuộc hàng thừa kế theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 hay không.
3.4. 🏠 Bước 4: Kiểm tra thông tin về di sản thừa kế
Xác minh tính pháp lý của tài sản (đất đai, nhà ở, tài sản có đăng ký…).
Đảm bảo tài sản không bị kê biên, tranh chấp hoặc phong tỏa.
Kiểm tra việc đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng có đúng tên người để lại di sản không.
🔸 Ví dụ thực tế: Nếu tài sản là căn hộ đang thế chấp ngân hàng, người thừa kế không thể thực hiện từ chối nhận di sản cho đến khi tài sản được giải chấp.
3.5. 🖋️ Bước 5: Xác định ý chí tự nguyện của người từ chối nhận di sản
Công chứng viên phải trực tiếp nghe và ghi nhận ý chí của người yêu cầu.
Nếu nghi ngờ bị ép buộc, đe dọa hoặc không minh mẫn, hồ sơ sẽ bị tạm dừng để xác minh thêm.
4. 🧠 Lưu ý quan trọng khi thực hiện công chứng từ chối nhận di sản
⚠️ Không được từ chối nhận di sản để trốn tránh nghĩa vụ tài sản. Theo khoản 3 Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, nếu việc từ chối nhằm mục đích này thì văn bản từ chối không có hiệu lực.
🕐 Thời hạn từ chối nhận di sản: Người thừa kế phải thực hiện việc từ chối trước khi chia di sản. Nếu di sản đã được chia, việc từ chối sẽ không được chấp nhận.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng trọn gói, đảm bảo đúng quy định pháp luật
5. 📌 Ví dụ tổng hợp thực tế về hồ sơ công chứng từ chối nhận di sản
Gia đình ông Nam có 3 người con. Sau khi ông mất, để lại một ngôi nhà trị giá 3 tỷ đồng. Anh cả muốn từ chối nhận di sản để nhường phần thừa kế cho hai em.
Khi đến văn phòng công chứng, công chứng viên đã kiểm tra:
Hồ sơ nhân thân của anh cả và ông Nam ✅
Giấy chứng tử của ông Nam ✅
Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà đứng tên ông Nam ✅
Văn bản dự thảo từ chối nhận di sản ✅
Sau khi xác nhận ý chí tự nguyện, hồ sơ hợp lệ, công chứng viên tiến hành công chứng văn bản.
Việc kiểm tra hồ sơ công chứng từ chối nhận di sản là bước bắt buộc và có ý nghĩa quan trọng trong quá trình công chứng. Nó giúp đảm bảo tính hợp pháp của hồ sơ, xác minh đúng người, đúng tài sản và đúng ý chí tự nguyện của người từ chối nhận di sản. Nếu quá trình kiểm tra được thực hiện kỹ lưỡng, văn bản công chứng sẽ có giá trị pháp lý vững chắc, tránh được các rủi ro và tranh chấp về sau. Vì vậy, người thừa kế nên chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, nắm rõ quy định pháp luật và phối hợp chặt chẽ với công chứng viên để thủ tục được thực hiện nhanh chóng, minh bạch và hợp pháp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
