Đòi nợ bằng hình sự – Khi nào vay tiền thành tội phạm?
Trong đời sống thường ngày, việc vay mượn tiền giữa các cá nhân là điều phổ biến. Tuy nhiên, không ít trường hợp người cho vay lâm vào cảnh “đòi mãi không trả” và nảy sinh thắc mắc: Liệu có thể kiện hình sự người vay tiền không trả? Việc vay tiền bị kiện hình sự có xảy ra không, và nếu có, thì khi nào hành vi vay tiền sẽ cấu thành tội phạm hình sự?
>>> Xem thêm: Bí mật bảo vệ tiền vay mà ít người biết chính là công chứng vay tiền.
Căn cứ pháp lý xác định hành vi phạm tội khi vay tiền
Một số quy định pháp luật có liên quan đến việc xử lý hình sự hành vi lợi dụng việc vay tiền để phạm tội:
“Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017”, Điều 174 – Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản
“Bộ luật Hình sự 2015”, Điều 175 – Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản
“Bộ luật Dân sự 2015”, Điều 463 – Hợp đồng vay tài sản
“Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015”, các quy định về khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu bị hại
Khi nào hành vi vay tiền trở thành tội phạm?
Không phải mọi trường hợp không trả nợ đều bị xử lý hình sự. Chỉ khi người vay có dấu hiệu gian dối hoặc lạm dụng tín nhiệm để chiếm đoạt tài sản, mới có thể bị xem là tội phạm.
Trường hợp 1 – Lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174)
“Người nào bằng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản của người khác có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm…”
📌 Gian dối là yếu tố bắt buộc. Ví dụ:
Người vay nói dối về thu nhập, nghề nghiệp, mục đích vay
Mượn tiền nhưng ngay từ đầu đã không có ý định trả
Dùng giấy tờ giả, tạo sự tin tưởng sai lệch để vay tiền
Trường hợp 2 – Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản (Điều 175)
“Người nào vay, mượn, thuê tài sản… sau đó bỏ trốn hoặc dùng tài sản vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại…”
📌 Yếu tố lợi dụng sự tin tưởng rồi chiếm đoạt là cốt lõi. Ví dụ:
Vay tiền rồi bỏ trốn, không thể liên lạc
Vay tiền để đầu tư “đa cấp” bất hợp pháp rồi mất khả năng thanh toán
Các dấu hiệu pháp lý để xác định có thể bị kiện hình sự
✅ Có hành vi gian dối ngay từ đầu khi vay tiền ✅ Không thực hiện đúng nghĩa vụ trả nợ mà có ý trốn tránh, che giấu ✅ Không có thiện chí trả tiền, thậm chí cắt liên lạc, thay đổi địa chỉ ✅ Bên vay sử dụng giấy tờ giả, tài liệu không có thật để vay
Anh T. quen chị A qua mạng xã hội, vay 300 triệu đồng với lý do đầu tư bất động sản. Sau khi nhận tiền, anh T. chặn liên lạc, không trả tiền, và được phát hiện đã vay nhiều người cùng một hình thức.
➡️ Cơ quan điều tra khởi tố anh T. về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, mức án lên đến 7 năm tù.
Lưu ý khi cho vay để tránh rủi ro hình sự
✅ Yêu cầu người vay cung cấp giấy tờ tùy thân gốc ✅ Lập hợp đồng vay rõ ràng, có người làm chứng nếu cần ✅ Ghi cụ thể thời hạn trả, phương thức trả, lãi suất (nếu có) ✅ Lưu giữ các bằng chứng trao đổi, chuyển khoản
Kết luận
Không phải vay tiền không trả đều bị xử lý hình sự. Nhưng nếu người vay gian dối, bỏ trốn, hoặc chiếm đoạt tài sản, hành vi đó có thể cấu thành tội hình sự như lừa đảo hoặc lạm dụng tín nhiệm.
Việc hiểu rõ các quy định liên quan đến vay tiền bị kiện hình sự sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ quyền lợi và lựa chọn cách thức xử lý phù hợp, hiệu quả nhất.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
