Hợp đồng ở nhờ và quyền thừa kế: Liệu có ảnh hưởng đến di sản?

Trong thực tế, nhiều gia đình có trường hợp cho con cái, anh chị em hoặc người thân ở nhờ nhà, đất. Khi chủ sở hữu qua đời, tài sản trở thành di sản thừa kế, dẫn đến câu hỏi quan trọng: Hợp đồng ở nhờ và thừa kế có mối quan hệ thế nào? Người ở nhờ có được quyền thừa kế không?

>>> Xem thêm: Cần lưu ý gì khi đến văn phòng công chứng ký hợp đồng vay tiền?

⚖️ Căn cứ pháp lý về hợp đồng ở nhờ và thừa kế

Theo Bộ luật Dân sự 2015:

Điều 494: Hợp đồng mượn tài sản (ở nhờ) là sự thỏa thuận, bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn sử dụng không phải trả tiền.
Điều 499: Khi hết thời hạn hoặc có nhu cầu, chủ sở hữu có quyền đòi lại tài sản.
Điều 609: Cá nhân có quyền để lại di sản cho người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Điều 612: Di sản thừa kế là tài sản riêng của người chết, bao gồm quyền sở hữu và quyền sử dụng đất, nhà ở.

👉 Như vậy, hợp đồng ở nhờ không làm phát sinh quyền sở hữu. Khi chủ tài sản mất, nhà/đất là di sản và sẽ được chia cho người thừa kế, bất kể đang có người ở nhờ.

>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ hồng tại Hà Nội có đảm bảo đúng thời hạn không?

🔑 Mối quan hệ giữa hợp đồng ở nhờ và quyền thừa kế

✅ 1. Người ở nhờ không phải là người thừa kế

Người được cho ở nhờ chỉ có quyền sử dụng tạm thời.
Không được tự động trở thành người thừa kế nếu không có di chúc hoặc quan hệ thừa kế theo pháp luật.

✅ 2. Di sản vẫn được chia theo quy định pháp luật

Khi chủ sở hữu mất, tài sản ở nhờ vẫn là di sản.
Những người thừa kế hợp pháp (vợ/chồng, con, cha mẹ…) có quyền yêu cầu chia di sản.

✅ 3. Người ở nhờ có phải trả lại tài sản?

Có. Người ở nhờ buộc phải trả lại tài sản cho những người thừa kế.
Nếu có công sức sửa chữa, cải tạo hợp lý → được yêu cầu bồi hoàn theo Điều 585 BLDS (nguyên tắc bồi thường thiệt hại).

Xem thêm: Mẫu hợp đồng vay tiền song ngữ Anh – Việt mới nhất năm 2025

📌 Ảnh hưởng của hợp đồng ở nhờ đến việc chia thừa kế

🔹 Trường hợp có di chúc ✍️

Nếu chủ tài sản lập di chúc để lại cho người ở nhờ → người ở nhờ trở thành người thừa kế theo di chúc.
Nếu không có tên trong di chúc → chỉ là người ở nhờ, phải trả lại tài sản.

🔹 Trường hợp thừa kế theo pháp luật ⚖️

Người ở nhờ chỉ được thừa kế nếu thuộc hàng thừa kế theo Điều 651 BLDS 2015 (cha mẹ, vợ chồng, con, ông bà, anh chị em ruột…).
Người ngoài (không có quan hệ huyết thống, hôn nhân, nuôi dưỡng) sẽ không có quyền thừa kế.

>>> Xem thêm: Có thể giảm bớt phí công chứng khi công chứng nhiều hợp đồng cùng lúc không?

📝 Ví dụ minh họa thực tế về hợp đồng ở nhờ và thừa kế

Ông A có một căn nhà tại Hà Nội, cho cháu là B ở nhờ để tiện học tập, không lập hợp đồng bằng văn bản.

Năm 2023, ông A mất, để lại căn nhà là di sản thừa kế cho 3 người con.
Anh B cho rằng mình đã ở 10 năm, có quyền tiếp tục ở.
Tòa án xác định:
- Anh B chỉ là người ở nhờ, không phải người thừa kế.
- 3 người con có quyền đòi lại nhà để chia di sản.
- Anh B chỉ được thanh toán chi phí sửa chữa (40 triệu đồng) mà anh đã bỏ ra.

👉 Kết luận: Hợp đồng ở nhờ không làm phát sinh quyền thừa kế.

>>> Xem thêm: Xây dựng gây nứt tường – Ai phải chịu chi phí sửa chữa?

>>> Xem thêm: Tặng cho quyền sử dụng đất giữa cha mẹ và con: Thuế, phí có được miễn không?

💡 Lời khuyên pháp lý

🖊️ Nên lập hợp đồng ở nhờ bằng văn bản để tránh tranh chấp khi chủ sở hữu qua đời.
📑 Nếu muốn người ở nhờ được hưởng di sản, chủ tài sản nên lập di chúc rõ ràng.
🤝 Khi giải quyết tranh chấp thừa kế, người ở nhờ nên thương lượng với những người thừa kế để nhận bồi hoàn chi phí hợp lý.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Xem thêm: Địa chỉ văn phòng công chứng quận Cầu Giấy

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.