Công chứng thỏa thuận tài sản riêng: Có bắt buộc không? Phân tích từ chuyên gia
Trong bối cảnh các cặp vợ chồng hiện đại ngày càng quan tâm đến vấn đề phân định tài sản, việc lập thỏa thuận tài sản riêng trước hoặc trong thời kỳ hôn nhân trở thành một bước đi thận trọng nhằm bảo vệ quyền lợi của mỗi người. Tuy nhiên, câu hỏi phổ biến đặt ra là: Có bắt buộc phải công chứng thỏa thuận tài sản riêng không? Bài viết này sẽ phân tích toàn diện từ góc nhìn pháp lý và thực tiễn, giúp bạn hiểu rõ bản chất, giá trị pháp lý và khi nào việc công chứng là điều kiện bắt buộc.
⚖️ Cơ sở pháp lý về thỏa thuận tài sản riêng giữa vợ chồng
Theo “Điều 47 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014”, vợ chồng có quyền lựa chọn áp dụng chế độ tài sản theo luật định hoặc chế độ tài sản theo thỏa thuận. Văn bản thỏa thuận phải lập trước khi kết hôn và phải được công chứng hoặc chứng thực thì mới có hiệu lực pháp luật.
“Điều 45 Luật Công chứng 2024” quy định: “Hợp đồng, giao dịch liên quan đến quyền sở hữu tài sản phải được công chứng khi pháp luật yêu cầu hoặc khi các bên có nhu cầu.”
👉 Như vậy, việc công chứng thỏa thuận tài sản riêng là bắt buộc nếu lập trước kết hôn. Nếu lập sau khi đã kết hôn, công chứng không phải là điều kiện bắt buộc về mặt hình thức, nhưng rất nên thực hiện để đảm bảo tính ràng buộc pháp lý và thuận lợi trong áp dụng thực tế.
📍 Phân biệt 2 trường hợp công chứng thỏa thuận tài sản riêng
1. Trường hợp bắt buộc phải công chứng
📌 Thỏa thuận lập trước hôn nhân
Đây là chế độ tài sản được lựa chọn thay thế cho chế độ tài sản theo luật định.
Theo luật, văn bản thỏa thuận này chỉ có giá trị pháp lý khi được công chứng hoặc chứng thực.
Nếu không công chứng, văn bản sẽ bị coi là vô hiệu và tài sản của vợ chồng vẫn bị điều chỉnh theo chế độ luật định.
🔎 Ví dụ: Chị A và anh B lập thỏa thuận xác định tài sản riêng trước khi kết hôn, nhưng không mang đi công chứng. Sau này, Tòa án giải quyết ly hôn và vẫn coi toàn bộ tài sản hình thành trong hôn nhân là tài sản chung vì thỏa thuận không có giá trị pháp lý.
2. Trường hợp không bắt buộc công chứng nhưng nên làm
📌 Thỏa thuận lập trong thời kỳ hôn nhân
Đây là dạng thỏa thuận nhằm chuyển hóa tài sản chung thành tài sản riêng hoặc ngược lại.
Pháp luật không yêu cầu bắt buộc phải công chứng, nhưng để đảm bảo tính xác thực, hiệu lực và được công nhận trong các giao dịch hoặc khi giải quyết tranh chấp, công chứng là điều cần thiết.
Dễ chứng minh tại tòa, cơ quan thuế, cơ quan cấp sổ đỏ…
Được chấp nhận trong các thủ tục như chuyển nhượng, thế chấp, phân chia tài sản.
📌 Ví dụ thực tiễn: Vợ chồng ông D cùng đứng tên một căn hộ, nhưng sau đó muốn chuyển thành tài sản riêng của bà D. Hai bên lập văn bản thỏa thuận và công chứng tại Văn phòng Công chứng Nguyễn Huệ. Sau đó, việc sang tên căn hộ cho riêng bà D được cơ quan nhà nước ghi nhận thuận lợi, không có tranh chấp.
📝 Vì sao nên công chứng thỏa thuận tài sản riêng?
1. Tránh tranh chấp về tài sản sau này
Văn bản đã công chứng sẽ có giá trị chứng cứ vững chắc trong quá trình giải quyết tranh chấp tại tòa án.
Giúp định rõ trách nhiệm tài chính của từng bên khi xảy ra nợ nần, ly hôn hoặc phân chia di sản.
2. Giúp thực hiện các giao dịch thuận tiện
Khi chuyển nhượng, thế chấp tài sản riêng, bạn không cần sự đồng ý của người còn lại nếu có văn bản công chứng làm căn cứ.
Được ngân hàng, cơ quan công chứng, cơ quan tài nguyên môi trường công nhận là giấy tờ hợp pháp.
🧾 Thủ tục công chứng tại Văn phòng Công chứng Nguyễn Huệ
Chuẩn bị hồ sơ:
Dự thảo văn bản thỏa thuận hoặc yêu cầu VPCC hỗ trợ soạn thảo.
CCCD/hộ chiếu của hai vợ chồng.
Giấy tờ chứng minh nguồn gốc tài sản: sổ đỏ, giấy chứng nhận xe, thừa kế, tặng cho riêng…
Thực hiện công chứng:
Các bên cùng có mặt, đọc lại văn bản, xác nhận đồng thuận.
Công chứng viên kiểm tra năng lực hành vi dân sự, nội dung hợp pháp.
Ký tên, đóng dấu và nhận văn bản công chứng.
🕒 Thời gian thực hiện: chỉ từ 30–60 phút nếu hồ sơ đầy đủ. 💰 Chi phí: Tùy theo loại tài sản, niêm yết minh bạch theo quy định pháp luật.
>>> Xem thêm: Tất tần tật về việc kiểm tra sổ đỏ để tránh rủi ro pháp lý
Kết luận
Việc công chứng thỏa thuận tài sản riêng có bắt buộc hay không phụ thuộc vào thời điểm lập văn bản. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn pháp lý và tiện lợi trong mọi giao dịch dân sự, công chứng luôn là lựa chọn đáng cân nhắc. Văn phòng Công chứng Nguyễn Huệ là địa chỉ tin cậy giúp bạn hoàn tất thủ tục nhanh chóng, đúng luật và tiết kiệm thời gian.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
