Công chứng di sản có yếu tố nước ngoài thực hiện thế nào?
Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, nhiều người Việt Nam sinh sống, làm việc hoặc định cư ở nước ngoài vẫn sở hữu tài sản, nhà đất, tiền gửi tại Việt Nam. Khi họ qua đời, việc công chứng di sản nước ngoài là thủ tục quan trọng để đảm bảo quyền thừa kế hợp pháp cho người thân. Tuy nhiên, do có yếu tố nước ngoài, quá trình này thường phức tạp hơn thông thường — liên quan đến giấy tờ lập ở nước ngoài, quốc tịch, nơi cư trú, hợp pháp hóa lãnh sự và ủy quyền qua cơ quan ngoại giao. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định, trình tự và lưu ý khi thực hiện công chứng di sản có yếu tố nước ngoài.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng tại Hà Nội hỗ trợ thủ tục pháp lý chuyên nghiệp, đúng quy định
⚖️ 1. Căn cứ pháp lý về công chứng di sản nước ngoài
Việc công chứng di sản nước ngoài được điều chỉnh bởi các văn bản pháp luật sau:
🔹 Luật Công chứng 2014 👉 Điều 57: “Công chứng viên được công chứng văn bản khai nhận di sản, văn bản thỏa thuận phân chia di sản theo quy định của pháp luật về thừa kế.”
🔹 Bộ luật Dân sự 2015 👉 Điều 613: “Người thừa kế có thể là cá nhân, pháp nhân, Nhà nước, hoặc tổ chức có quyền hưởng di sản theo quy định của pháp luật hoặc theo di chúc.”
🔹 Luật Quốc tịch Việt Nam 2008 (sửa đổi 2014) 👉 Điều 3 khoản 3: Người Việt Nam định cư ở nước ngoài được xem là công dân Việt Nam hoặc người gốc Việt Nam cư trú lâu dài ở nước ngoài.
🔹 Nghị định 111/2011/NĐ-CP về chứng nhận lãnh sự, hợp pháp hóa lãnh sự 👉 Quy định việc công nhận giá trị pháp lý của giấy tờ, tài liệu được lập ở nước ngoài khi sử dụng tại Việt Nam.
📘 => Tóm lại: Khi công chứng di sản có yếu tố nước ngoài, cơ quan công chứng phải xem xét yếu tố quốc tịch, nơi cư trú, giấy tờ hợp pháp hóa và quyền sở hữu tài sản tại Việt Nam.
🧾 2. Trường hợp nào được coi là công chứng di sản nước ngoài?
Một vụ việc được xác định là công chứng di sản có yếu tố nước ngoài khi có một trong các dấu hiệu sau:
✅ Người để lại di sản là người nước ngoài hoặc Việt kiều. ✅ Người thừa kế đang cư trú hoặc định cư ở nước ngoài. ✅ Tài sản thừa kế nằm ở nước ngoài. ✅ Giấy tờ, di chúc, văn bản thỏa thuận được lập ở nước ngoài.
Ví dụ: Một người Việt Nam định cư tại Mỹ qua đời để lại căn nhà ở Hà Nội. Các con đang ở Mỹ muốn thỏa thuận phân chia di sản tại Việt Nam thì đây là trường hợp công chứng di sản nước ngoài.
>>> Xem thêm: Quy trình thực hiệnthủ tục công chứng nhanh chóng, đảm bảo đúng pháp luật
📂 3. Hồ sơ cần chuẩn bị khi công chứng di sản nước ngoài
Người yêu cầu công chứng cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ hợp lệ, gồm:
🔹 a. Giấy tờ của người để lại di sản
Giấy chứng tử (nếu cấp ở nước ngoài thì phải hợp pháp hóa lãnh sự và dịch công chứng sang tiếng Việt).
Hộ chiếu hoặc CMND/CCCD (nếu có).
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản tại Việt Nam (sổ đỏ, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, xe, cổ phiếu, sổ tiết kiệm…).
Giấy tờ chứng minh mối quan hệ với người để lại di sản (giấy khai sinh, giấy kết hôn, sổ hộ khẩu…).
🔹 c. Giấy tờ liên quan đến yếu tố nước ngoài
Giấy tờ lập tại nước ngoài phải hợp pháp hóa lãnh sự theo Nghị định 111/2011/NĐ-CP.
Trường hợp người thừa kế ở nước ngoài không thể về Việt Nam, cần văn bản ủy quyền được lập và chứng nhận tại Đại sứ quán hoặc Lãnh sự quán Việt Nam ở nước sở tại.
🪙 4. Quy trình thực hiện công chứng di sản nước ngoài
🔸 Bước 1: Xác định thẩm quyền công chứng
Theo Điều 42 Luật Công chứng 2014, công chứng văn bản khai nhận hoặc phân chia di sản được thực hiện tại phòng công chứng hoặc văn phòng công chứng nơi có tài sản hoặc nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản.
🔸 Bước 2: Nộp hồ sơ và kiểm tra tính hợp lệ
Người yêu cầu công chứng (hoặc người được ủy quyền) nộp hồ sơ gồm đầy đủ giấy tờ kể trên. Công chứng viên sẽ kiểm tra tính hợp pháp, xác thực và yêu cầu bổ sung nếu cần.
🔸 Bước 3: Niêm yết công khai thông báo thừa kế
Cơ quan công chứng niêm yết thông báo tại UBND xã/phường nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản trong 15 ngày. Nếu có tranh chấp, việc công chứng sẽ tạm dừng.
🔸 Bước 4: Ký kết và chứng nhận văn bản
Sau thời gian niêm yết, nếu không có khiếu nại, công chứng viên chứng nhận văn bản khai nhận hoặc phân chia di sản. Các bên ký vào văn bản trước mặt công chứng viên.
🔸 Bước 5: Nộp phí và nhận bản chính
Người yêu cầu công chứng nộp phí, lệ phí theo quy định và nhận bản chính văn bản công chứng để làm căn cứ đăng ký sang tên tài sản.
📘 5. Ví dụ minh họa thực tế về công chứng di sản nước ngoài
👉 Tình huống: Ông Phạm Văn H (quốc tịch Úc, gốc Việt) qua đời để lại nhà đất tại Quận 3, TP.HCM. Hai người con của ông đều sinh sống tại Úc.
Quy trình thực hiện:
Gia đình xin trích lục giấy chứng tử tại Úc, hợp pháp hóa lãnh sự và dịch công chứng sang tiếng Việt.
Hai người con lập văn bản ủy quyền tại Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Sydney cho người thân ở Việt Nam thực hiện thủ tục công chứng.
Hồ sơ được nộp tại Văn phòng công chứng tại TP.HCM, nơi có nhà đất.
Sau 15 ngày niêm yết và không có tranh chấp, công chứng viên chứng nhận văn bản phân chia di sản.
✅ Kết quả: Gia đình hợp pháp hóa được quyền thừa kế, hoàn tất thủ tục sang tên nhà đất theo quy định.
⚠️ 6. Lưu ý quan trọng khi công chứng di sản nước ngoài
🔹 Giấy tờ nước ngoài bắt buộc phải hợp pháp hóa lãnh sự, trừ trường hợp được miễn theo điều ước quốc tế. 🔹 Người thừa kế ở nước ngoài nên làm ủy quyền tại Đại sứ quán hoặc Lãnh sự quán Việt Nam, tránh giấy tờ không được công nhận tại Việt Nam. 🔹 Không nên lập di chúc hoặc văn bản thỏa thuận bằng tiếng nước ngoài nếu không qua dịch thuật và chứng thực đúng quy định. 🔹 Trường hợp có tranh chấp về quyền thừa kế, cơ quan công chứng sẽ tạm dừng công chứng và hướng dẫn các bên khởi kiện tại tòa án có thẩm quyền.
Kết luận: Bảo đảm quyền lợi hợp pháp khi công chứng di sản nước ngoài
Thủ tục công chứng di sản nước ngoài là bước không thể thiếu để xác nhận tính hợp pháp của việc thừa kế, đặc biệt trong bối cảnh có yếu tố quốc tế. Người dân cần chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng, hợp pháp hóa giấy tờ đầy đủ và thực hiện đúng quy trình pháp luật Việt Nam.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
