Công chứng thỏa thuận phân chia di sản trường hợp có tranh chấp
Trong thực tế, khi người để lại di sản qua đời, việc phân chia tài sản thừa kế giữa những người thừa kế thường không suôn sẻ. Có trường hợp các bên bất đồng về phần tài sản, nguồn gốc tài sản hoặc tính hợp pháp của di chúc. Khi đó, câu hỏi đặt ra là “có được công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản nếu đang có tranh chấp không?”.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật, phạm vi tranh chấp, cách xử lý và ví dụ minh họa thực tế liên quan đến tranh chấp CCDS theo quy định mới nhất hiện nay.
⚖️ 1. Khái niệm và căn cứ pháp lý về công chứng di sản có tranh chấp
✅ 1.1. Khái niệm “tranh chấp công chứng di sản”
“Tranh chấp công chứng di sản” là tình huống khi giữa những người thừa kế không thống nhất được quyền hưởng hoặc phần hưởng di sản, hoặc một trong các bên phản đối việc công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản.
Các dạng tranh chấp phổ biến gồm:
Tranh chấp về người thừa kế hợp pháp (có hoặc không có tên trong hàng thừa kế).
Tranh chấp về phần di sản được hưởng.
Tranh chấp về hiệu lực của di chúc.
Tranh chấp về nguồn gốc tài sản được cho là di sản.
⚖️ 1.2. Căn cứ pháp lý áp dụng
Theo Điều 42 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu hồ sơ, tài sản hoặc quyền lợi trong giao dịch đang có tranh chấp, khiếu nại hoặc khiếu kiện.
Ngoài ra, Điều 688 Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định:
“Người có quyền, nghĩa vụ liên quan đến di sản thừa kế có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp về thừa kế.”
Như vậy, khi phát sinh tranh chấp, công chứng viên không được phép chứng nhận văn bản thỏa thuận phân chia di sản cho đến khi có kết quả giải quyết dứt điểm của cơ quan có thẩm quyền.
🏛️ 2. Có được công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản khi có tranh chấp không?
Câu trả lời là KHÔNG.
Khi có bằng chứng, tài liệu hoặc đơn khiếu nại, tố cáo, phản đối của một trong các bên liên quan, văn bản thỏa thuận phân chia di sản sẽ không được công chứng cho đến khi tranh chấp được giải quyết xong.
❌ Công chứng viên sẽ từ chối công chứng trong các trường hợp sau:
Một người thừa kế không đồng ý ký vào văn bản thỏa thuận.
Có đơn tố cáo việc giả mạo chữ ký, ép buộc, lừa dối trong quá trình lập văn bản.
Có đơn yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền giải quyết về phần tài sản.
✅ Tuy nhiên, vẫn có thể công chứng một phần di sản không tranh chấp
Nếu các bên có thể chứng minh được phần tài sản không liên quan đến tranh chấp, họ vẫn có thể đề nghị công chứng riêng phần di sản đó, miễn là có văn bản xác nhận của các bên hoặc cơ quan có thẩm quyền.
>>> Xem thêm: Bạn muốn sang tên nhanh, đúng luật và không phát sinh chi phí ẩn? Hãy chọn dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói.
📋 3. Hướng xử lý khi có tranh chấp công chứng di sản
Để giải quyết tình trạng tranh chấp CCDS, các bên nên thực hiện theo trình tự sau:
⚙️ Bước 1: Hòa giải nội bộ giữa những người thừa kế
Các bên nên tổ chức buổi họp thừa kế có mặt tất cả người liên quan, nhằm thống nhất lại quyền hưởng và phạm vi di sản.
⚙️ Bước 2: Lập biên bản hòa giải
Nếu đạt được thỏa thuận, các bên có thể lập biên bản hòa giải, có chữ ký của tất cả người thừa kế để làm căn cứ tiến hành công chứng.
⚙️ Bước 3: Nộp đơn yêu cầu Tòa án giải quyết (nếu hòa giải không thành)
Nếu không thể thống nhất, bên có quyền lợi bị ảnh hưởng nộp đơn yêu cầu Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục tố tụng dân sự.
⚙️ Bước 4: Công chứng sau khi có bản án, quyết định có hiệu lực
Sau khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án xác định rõ phần di sản, các bên có thể mang bản án đến văn phòng công chứng để thực hiện thủ tục công chứng văn bản phân chia di sản hợp pháp.
🧠 4. Ví dụ minh họa thực tế
Ví dụ: Ông Hùng mất, để lại căn nhà trị giá 5 tỷ đồng cho 3 người con. Người con cả cho rằng căn nhà này là tài sản riêng của mẹ, không phải của cha, nên không đồng ý công chứng văn bản phân chia di sản.
Trong trường hợp này, văn phòng công chứng không được phép công chứng do đã phát sinh tranh chấp về nguồn gốc di sản. Các bên phải gửi đơn đến Tòa án nhân dân nơi có bất động sản để giải quyết.
Sau khi có bản án xác nhận căn nhà là di sản của ông Hùng, các con mới có thể quay lại công chứng văn bản phân chia di sản theo đúng quy định.
Tóm lại, tranh chấp công chứng di sản là một trong những nguyên nhân khiến thủ tục phân chia di sản bị đình trệ hoặc vô hiệu. Trong trường hợp này, văn phòng công chứng không được thực hiện công chứng cho đến khi tranh chấp được giải quyết xong.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
