Lý do trong văn bản từ chối di sản: Có bắt buộc không?

Lý do trong văn bản từ chối di sản là một phần nhiều người băn khoăn khi làm thủ tục thừa kế. Có người lo rằng nếu không ghi rõ lý do, văn bản sẽ không hợp lệ; người khác lại cho rằng pháp luật không yêu cầu điều này. Vậy thực tế có bắt buộc phải ghi lý do không, và nếu có thì ghi thế nào cho đúng quy định? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ.

>>> Xem thêm: Hiệu lực quốc tế của giấy tờ được công chứng tại Văn phòng công chứng được quy định thế nào?

I. Khái niệm và ý nghĩa của văn bản từ chối di sản 🧾

Văn bản từ chối di sản thừa kế là văn bản do người thừa kế lập ra để thể hiện ý chí không nhận phần di sản mà mình được hưởng theo quy định hoặc theo di chúc.

Việc lập văn bản này giúp:

Tránh tranh chấp giữa các đồng thừa kế.
Thể hiện rõ quyền tự định đoạt của người thừa kế.
Là căn cứ pháp lý khi cơ quan công chứng hoặc tòa án xử lý tài sản thừa kế.

II. Căn cứ pháp lý về lý do trong văn bản từ chối di sản 📜

Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, nhưng:

Việc từ chối phải được lập thành văn bản.
Văn bản phải được lập trước thời điểm phân chia di sản.
Việc từ chối không nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản với người khác.

⚖️ Như vậy, pháp luật chỉ quy định về hình thức và thời điểm của văn bản từ chối di sản, không bắt buộc phải nêu lý do cụ thể.

Tuy nhiên, trong thực tiễn, việc ghi lý do vẫn thường được cơ quan công chứng khuyến khích, nhằm làm rõ ý chí của người từ chối và tránh tranh chấp về sau.

>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ nhanh có đảm bảo đúng quy định của pháp luật không?

III. Lý do trong văn bản từ chối: Có bắt buộc không? ❓

Không bắt buộc.
Pháp luật không yêu cầu người lập văn bản từ chối di sản phải nêu rõ lý do, miễn là văn bản thể hiện rõ ý chí tự nguyện.

Tuy nhiên, việc có lý do cụ thể lại mang ý nghĩa quan trọng trong các trường hợp:

Có nhiều đồng thừa kế, dễ phát sinh mâu thuẫn.
Di sản có giá trị lớn, hoặc đang có tranh chấp.
Người từ chối là người giám hộ, người đại diện theo pháp luật.

Xem thêm: Mua xe máy cũ giá rẻ – Cách chọn xe chất lượng

💡 Khi có lý do rõ ràng, cơ quan công chứng sẽ dễ dàng xác minh tính tự nguyện và hợp pháp của việc từ chối.

IV. Ví dụ minh họa thực tế 🧩

Ví dụ: Ông A qua đời, để lại di sản là một căn nhà. Ba người con là B, C và D đều là đồng thừa kế.

Anh B lập văn bản từ chối di sản vì đang định cư ở nước ngoài, không muốn liên quan đến việc sở hữu chung tài sản.
Trong văn bản, anh B ghi rõ: “Tôi tự nguyện từ chối nhận phần di sản do cha tôi để lại vì không có nhu cầu sử dụng tài sản này.”

➡️ Trong trường hợp này, lý do trong văn bản từ chối không bắt buộc, nhưng việc ghi rõ ý chí và nguyên nhân hợp lý giúp tránh tranh chấp sau này giữa C và D.

>>> Xem thêm: Công chứng văn bản chấm dứt hợp đồng có bắt buộc không?

V. Hướng dẫn soạn văn bản từ chối di sản hợp lệ ✍️

Khi lập văn bản từ chối di sản, người thừa kế cần lưu ý:

1. Nội dung bắt buộc

Họ tên, năm sinh, CMND/CCCD, địa chỉ người từ chối.
Thông tin về người để lại di sản (ngày mất, di chúc nếu có).
Mô tả tài sản được thừa kế.
Cam kết việc từ chối là tự nguyện, không nhằm trốn nghĩa vụ tài chính.
Chữ ký hoặc điểm chỉ của người từ chối.

2. Nội dung nên có về lý do trong văn bản từ chối

Lý do trong văn bản từ chối (nếu cần minh bạch).
Ngày lập, nơi lập, xác nhận của tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân.

VI. Một số lưu ý pháp lý quan trọng về lý do trong văn bản từ chối⚠️

Văn bản từ chối chỉ có giá trị khi lập trước thời điểm chia di sản.
Người đã nhận di sản hoặc sử dụng di sản sẽ không được từ chối sau đó.
Nếu người từ chối có nợ hoặc nghĩa vụ tài chính, việc từ chối có thể không được chấp nhận nếu nhằm trốn tránh nghĩa vụ.

>>> Xem thêm: Những sai lầm khiến hồ sơ công chứng hợp đồng xe bị trả lại.

>>> Xem thêm: Công chứng văn bản từ chối nhận di sản bằng tiếng nước ngoài?

Kết luận ✅

Tóm lại, lý do trong văn bản từ chối di sản không phải là yếu tố bắt buộc theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, việc nêu rõ lý do là hành vi nên làm để bảo đảm tính minh bạch, phòng ngừa tranh chấp, và giúp cơ quan công chứng dễ dàng xác minh tính hợp lệ.

Xem thêm: Mượn nhà, mượn xe, mượn đất: Có cần hợp đồng mượn tài sản không?

👉 Khi lập văn bản từ chối, người dân nên tìm hiểu kỹ quy định pháp luật và có thể tham khảo ý kiến luật sư hoặc công chứng viên để được hướng dẫn cụ thể, tránh rủi ro pháp lý về sau.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.